Welkom bij de Historische Vereniging Westerwolde

Uitgelicht

Geplaatst op door

Met deze website brengen wij u graag op de hoogte van allerlei historische zaken over Westerwolde. Ook proberen we zoveel mogelijk de media te volgen en als we daar nieuws vinden dat u zou kunnen interesseren, dan vindt u dat ook hier.
Mocht u ook een bijdrage aan de website of aan ons tijdschrift Terra Westerwolda willen leveren, dan kunt u onze webmaster Marten Fokkens e-mailen via het adres info@verenigingwesterwolde.nl


Lid worden van onze vereniging?

U kunt zich aanmelden als lid van onze vereniging via deze link.

 

  • Bestuursvergaderingen:
    21-05-2025
    02-07-2025
    27-08-2025
    12-11-2025 samen met redactie Terra Westerwolda
  • Ledenbijeenkomsten 2025:
    30-04-2025 Avond activiteit 80 jaar Bevrijding locatie Kamp de Beetse
    14-06-2023 Lezing Wedde Dorpshuis De Voortgang
    20-09-2025 Jaarlijkse excursie
    18-10-2025 Lezing Bellingwolde De Meet
    13-12-2025 Lezing Ter Apel De Regenboog
  • Heeft u nog oude foto’s van Westerwolde?
    Wij plaatsen uw oude foto’s, eventueel met toelichting, graag op onze website. U kunt ze sturen naar info@verenigingwesterwolde.nl. Alvast bedankt voor uw medewerking. In het menu kunt u de foto’s bekijken als u op Oude Foto’s klikt.
    Copyright
    Ziet u op onze website een foto, waarvan u kunt aantonen dat de rechten bij u liggen? Dan zorgen wij er voor dat de vermelding bij deze foto wordt aangepast met de door u gewenste gegevens of dat (als u dat wenst) de foto wordt verwijderd. U kunt ons daar een e-mail bericht over sturen.

Rabobank
Rabobank-logo-FCOnze huisbankier is de Rabobank, waar het voor ons als vereniging plezierig bankieren is. Ons banknummer is: RABO Bank IBAN NL80RABO0358606063

Voorjaarsnummer Terra Westerwolda verschenen

Geplaatst op door
Beantwoorden

 

Het voorjaar breekt aan en dat betekent dat het weer tijd is voor een nieuw nummer van Terra Westerwolda.De veertiende jaargang van het blad trapt af met allerlei interessante artikelen, van een academische zomercursus tot de opkomst van het vrije socialisme in Westerwolde…

Van Westerwolde naar de Flevopolder… en weer terug

Erik Wubs sprak met Bouwie Huiting uit Sellingen, of om precies te zijn: Sellingerzwarteveen. Bouwievertelt hoe het was om op te groeien in een groot boerengezin in Sellingen en hoe hij via zijn buurman in de Flevopolder terecht kwam. Na jaren in het westen van het land te hebben gewoond en gewerkt keerde Bouwie terug naar zijn geboortestreek. In het interview haalt hij herinneringen op aan zijn tijd in de Flevopolder en zijn band met Westerwolde.

Een Academische Zomercursus in Ter Apel

In de zomer van 1940, aan het begin van de Duitse bezetting, organiseerde de Groningse universiteit een academische zomercursus. Maar liefst 20 hoogleraren en 172 studenten trokken naar het klooster in Ter Apel voor een gevarieerd programma. Dit alles werd vastgelegd in een fotoalbum. In Terra Westerwolda krijgt u een inkijkje in deze bijzondere cursus met discussies in de kloostertuin, corveedienst doorprofessoren en een vossenjacht in het Roelagerbos.

Geestverwanten van Ferdinand Domela Nieuwenhuis in Westerwolde

In de periode van 1890 tot 1940 vormden arbeiders en kleine zelfstandigen een bijzondere socialebeweging: de vrije socialisten. De vrije socialisten streden voor het recht op vereniging en streden voor betere lonen en arbeidsomstandigheden. Ook in Westerwolde kreeg deze socialistische stroming voet aan de grond. In Terra Westerwolda leest u over de opkomst en verdwijning van het vrije socialisme in Westerwolde.

En verder…

Verder leest u in Terra Westerwolda over natuurgeweld dat Westerwolde heeft geteisterd in de negentiende eeuw. Gerda Nijenbrinks-Beer vertelt over naamswijzigingen in het achttiende-eeuwse Westerwolde en hoe dat hier en daar voor verwarring kan zorgen. In aflevering 19 van de serie Uit degeschiedenis van Westerwolde komen dit keer onder andere een verzoek om ontslag uit een tuchthuis eneen niet goed gebouwde kerktoren voor. Lieuwe Jongsma, hoofd publiek van de Groninger Archieven, zet uiteen wat het uiteindelijk toch niet volledig openbaar worden van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) voor Westerwolde betekent. En uiteraard vindt u in Terra Westerwolda ook de vaste rubrieken als het laatste nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Het portret van…

Nieuws van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden

Geplaatst op door
Beantwoorden

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zet dit jaar de archeologie van Nederland in het zonnetje! Dat doen we met o.a. met de grote tentoonstelling ‘Boven het maaiveld’ (vanaf 23 april) en activiteiten als een Nationale vondstendag (zaterdag 12 april).


Zaterdag 12 april: Nationale vondstendag

Een vuurstenen werktuig, Romeinse munt, middeleeuwse kraal, of een prehistorische mammoetkies gevonden? Samen met verschillende partners organiseert het Rijksmuseum van Oudheden voor de tweede keer een Nationale vondstendag. Meer dan tien deskundigen waaronder archeologen, historici, numismatici en faunadeskundigen, zitten klaar in de grote Tempelzaal van het museum, om in Nederland gedane bodem- en strandvondsten van bezoekers te strandvondsten te bestuderen en analyseren. Toegang is gratis, aanmelden via  www.rmo.nl/vondstendag

 

 

 

 

23 april – 7 september 2025: ‘Boven het maaiveld – 25 jaar archeologische vondsten’

Met deze grote zomertentoonstelling viert het Rijksmuseum van Oudheden een kwart eeuw Nederlandse archeologie: van vondst tot vinders en vindplaats, uit heel Nederland en de Cariben. Het is een feest der herkenning vol verrassingen, met meer dan 500 opmerkelijke ontdekkingen uit de periode 2000-2025.

Info: www.rmo.nl/bovenhetmaaiveld

 

Expositie “Oorlog en Bevrijding – 80 jaar Vrijheid Groningen” in Onstwedde

Geplaatst op door
Beantwoorden

Het noorden van Nederland is een unieke regio met een gezamenlijke geschiedenis van de periode 1940 tot 1945. Het Bevrijdingsmuseum Noord Nederland vertelt de bezoekers hierover: een aangrijpend verhaal in een moeilijke tijd. In het historische gebouw van KleinKunstTheater Holte is een unieke en bijzondere expositie ingericht over de oorlog en bevrijding 1940-1945. Te zien is een fraaie expositie met foto’s, verhalen en toelichting, voorwerpen en films over de gebeurtenissen in onze provincie in de jaren 1940-1945 over de streek Westerwolde en dan met name de voormalige Gemeente Onstwedde en omgeving. Dit alles belicht vanuit het noordelijke perspectief.

In de presentaties is aandacht voor de gebeurtenissen tijdens de oorlog en de bevrijding 1940-1945 van de regio, de dorpen in een gedeelte van de voormalige Gemeente Onstwedde en omgeving. Over mobilisatie, werkkampen, het verzet, verzetsmensen en oorlogsslachtoffers. Over de rol van het vliegtuig, de betekenis van de radio, de kerkklokken. Over de voedselvoorziening en evacuees. Over de bevrijding van onze regio, het terugtrekken van de bezetter. Hoe na hevige beschietingen en gevechten de geallieerden onze provincie hebben bevrijd. Er zijn diverse oude filmjournalen te zien. Speciaal voor deze expositie zijn een aantal nieuwe filmdocumentaires gemaakt waarin ooggetuigen inmiddels op respectabele leeftijd hun verhaal vertellen van wat zij hebben meegemaakt tijdens de oorlogsjaren. Het is belangrijk dat deze verhalen bewaard blijven nu het nog kan.

Het KleinKunstTheater Holte is een gebouw met een belangrijke historie. Met de bouw werd rond het jaar 1920 begonnen. Het historische gebouw is nu in gebruik als theater en dorpshuis. De unieke locatie van het voormalige verenigingsgebouw is momenteel in transitie naar cultureel centrum. Deze bijzondere plek wordt gebruikt voor diverse activiteiten.

Met het thema Bevrijding is er april/mei 2025 in en om de het gebouw tijdens de expositie van het Bevrijdingsmuseum Noord Nederland van alles te zien en te beleven met een uitgebreid programma van muziek, theater, toneel en film. In deze bijzondere omgeving van authentiek Gronings erfgoed in het hart van het prachtige gebied Westerwolde komen de verhalen tot leven!

In de Museumwinkel zijn boeken en dvd’s te koop, dit alles over de periode oorlog en bevrijding. Aan de leestafels kunt u boeken en brochures inzien. Voor vragen staan de museumvrijwilligers u graag te woord. In het gezellige Museumcafé zijn diverse consumpties verkrijgbaar, ook kunt u daar op afspraak terecht voor een heerlijke lunch.

Expositie ‘Oorlog en Bevrijding – 80 jaar Vrijheid Groningen’

11 april t/m 5 mei 2025 open op vrij/zat/zon 10-17 uur, toegang expositie gratis 

Gebouw KleinKunstTheater  –  Holte 58  –  9591 VR Onstwedde

www.bevrijdingsmuseumnoordnederland.nl

www.kleinkunsttheaterholte.nl

 

 

 

Jaarvergadering in Onstwedde 15 maart 2025

Geplaatst op door
4

Vanmiddag hadden we onze jaarlijkse ledenvergadering, zoals gebruikelijk in d’Ekkelkaamp in Onstwedde met:

  • Een goedgekeurd financieel verslag.
  • Een goedgekeurde begroting.
  • Een bestuurswijziging.
  • Een mooie bijdrage van de RABO bank voor de Canon van Westerwolde.
  • Een interessante lezing over stadhouder Willem Lodewijk door dr. Joop Koopmans.
  • En een volle zaal met belangstellende leden.

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering 15 maart 2025

Geplaatst op door
Beantwoorden

 Graag willen wij u hierbij uitnodigen voor de algemene ledenvergadering van de Historische Vereniging Westerwolde op zaterdag 15 maart a.s. in d’Ekkelkaamp, Kerklaan 7, 9591 AH Onstwedde.  De vergadering begint om 13.30 uur.

Het bestuur stelt de volgende agenda voor:

  1. Opening door de voorzitter.
  2. Vaststelling van de agenda.
  3. Ingekomen stukken/mededelingen
  4. Notulen van de ALV van 23 maart 202 te Onstwedde.
  5. Jaarverslag 2024 (ligt ter plekke ter inzage, evenals de notulen van de ALV van 2024)
  6. Financieel verslag 2024
  7. Verslag kascommissie. Benoeming nieuw kascommissielid
  8. Benoeming kascommissie
  9. Begroting 2025
  10. Bestuursverkiezing. Aftredend zijn de heer G.Volders en mevr. H.A.H. Kuper-Dijkmeijer. Beide stellen zich herkiesbaar. Namen van eventuele kandidaten kunnen tot een kwartier voor de aanvang van de vergadering ingeleverd worden bij de voorzitter de heer J.G. Abbes.
    De heren J.S.A. Huizing en M. Fokkens verlaten om persoonlijke redenen het bestuur. Het bestuur heeft besloten om deze vacatures niet in te vullen en verder te gaan met 7 personen.
  11. Rondvraag.

Pauze. (tussen deel 1 en 2 van de lezing)

Lezing door dr. J. W. Koopmans (universitair hoofddocent Vroegmoderne Geschiedenis     Rijksuniversiteit Groningen)
De betekenis van Willem Lodewijk (1560-1620) als noordelijk stadhouder in de Republiek

Willem Lodewijk is een van de toonaangevende stadhouders uit de tijd dat Nederland een republiek werd. Toch is hij veel minder bekend dan zijn neef Maurits, die stadhouder buiten het noorden was.

 

Ook de grootschalige herdenking van Willem Lodewijks 400ste sterfdag in 2020 heeft hem amper bekender gemaakt. Hoe valt dit te verklaren? Wat is intussen de stand van zaken wat betreft onze kennis over Willem Lodewijks bijdrage aan de geschiedenis van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en in het bijzonder zijn gewesten in het noorden van dit land? Hoe opereerde hij politiek, militair en kerkelijk, en wat deed hij voor zijn eigen familietak? Wat was zijn reactie op het doodvonnis van de Hollandse raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt dat gearrangeerd werd door zijn neef Maurits? Deze vragen stelt Joop Koopmans centraal in zijn lezing voor de Historische Vereniging Westerwolde over deze stadhouder, die ten onrechte onbekend is.

BB Bunker bekijken? 5 april heeft u de mogelijkheid.

Geplaatst op door
Beantwoorden

De Historische Vereniging zuidoost Drenthe organiseert samen met SAM een open middag en een determinatiemiddag in de bunker voor Bescherming Bevolking (BB-bunker) in Emmen.
Deze bijzondere atoombunker, gebouwd in de jaren zestig tijdens de Koude Oorlog, is normaal niet toegankelijk voor het publiek, maar biedt nu een unieke kans om een kijkje te nemen in dit historische onderkomen.
bunker
De bunker, vijf meter onder de grond en meer dan 300 vierkante meter groot, diende destijds als commandobunker voor de burgemeester (als commandant van de brandweer en politie) en 53 andere personen gedurende anderhalf tot twee weken. Verstevigde muren en sluizen met dikke deuren beschermden hen tegen radioactieve straling en chemische wapens in geval van een atoomoorlog. Er was eigen stroomvoorziening, eigen waterleiding enz. De bunker is in vrijwel originele staat, één van de best bewaarde gemeentelijke commandobunkers van Nederland en zeker een bezoek waard!
SAM
De bunker is eigendom bij de Stichting Archeologie en Monument (SAM). In 2023 is een nieuwe bovenbouw op de bunker gekomen. SAM is bezig hierin een BB-museum onder te brengen. In de archeologische werkplaats van SAM is te zien hoe de vondsten uit een opgraving worden verwerkt.
determinatie
Veel mensen zijn in het bezit van voorwerpen, die in of op de grond gevonden zijn, zoals ‘vuur’stenen, werktuigen, oude munten, scherven, ijzeren voorwerpen, enz. Iedereen die iets dergelijks in bezit heeft, is zaterdag 5 april welkom in de BB-bunker. Daar zijn archeologen en deskundigen van SAM aanwezig, die de meegebrachte voorwerpen determineren en antwoord geven op de vraag van velen: ‘Is dat wat ik in mijn bezit heb een eeuwen- of wellicht duizenden jaren oud gebruiksvoorwerp?’
Alleen bodemvondsten worden gedetermineerd, dus géén schilderijen, klokken of andere oude voorwerpen.

Altijd al eens de bunker willen bekijken? …. Dan is dit uw kans
Op zaterdag 5 april 2025 tussen 13.30 uur en 16.00 uur
Klepel 40 te Emmen (hier was vroeger de brandweerkazerne)

De bunker is te bereiken via een trappenhuis. Er is helaas geen traplift.
De toegang is gratis.

Gezocht: Afbeelding van de Luchtenborgh in Veele

Geplaatst op door
7

Dit bericht werd eerder op onze website geplaatst in april 2015 en wordt zodra er meer over bekend is geactualiseerd en naar boven geplaatst op de website.

Aanvulling 11-02-2025 door Geert Volders:

Ik ken deze foto uit 1894, die toen is gemaakt in opdracht van het toenmalige waterschap Westerwolde. Deze is ook te zien in de Beeldbank Groningen en vrij te downloaden. In deze zeer scherpe opname zijn nog meer details te zien. Ik betwijfel echter, of de boerderij links wel de Luchtenborg is; ik denk dat we hier een andere boerderij zien. Aan de rechterzijde van de witte keet in het midden, zien we het dak van een gebouw, waarvan ik meen dat het de Luchtenborg moet zijn.

Kijk maar eens naar onderstaande tekening uit 1894, dit is dus nog niet de daadwerkelijke werktekening, maar komt volgens mij redelijk overeen met de situatie in 1911.
De grondduiker ligt op de foto schuin voor deze woning (kadaster 1741); de tijdelijke witte keet staat daarvoor. Vanuit het perspectief van de fotograaf zou je de Luchtenborg dus kunnen zien, schuin achter de boerderij die meer op de voorgrond staat. Daarnaast vind ik de boerderij op de voorgrond nu niet per se de noemer ‘Herenbehuizing’ waardig.

Hopelijk duikt er nog eens een foto op waarvan we met zekerheid kunnen stellen dat het deze bijzondere woning is!

 

De scherpe foto van Beeldbank Groningen

Tekening uit 1894

UPDATE 
Nog steeds is er geen foto van de Luchtenborgh in Veele, maar we hebben goede hoop dat dit toch eens gaat gebeuren.
Inmiddels is er een foto gevonden van de Luchtenborgh waar we het mee zullen moeten doen. De Luchtenborgh staat erop, maar helemaal in de verte.

Wel hebben we nu de beschikking over een uitgebreid verhaal over de Luchtenborgh geschreven door Geert Volders, zoals dat in het Gronings vertaald, gepubliceerd is in het tijdschrift Toal en Taiken, jrg. 35, nr. 3. Het zou te lang worden om het in zijn geheel hier toe te voegen, maar we hebben het bestand als bijlage toegevoegd als PDF bestand, zodat u het toch kunt lezen. Klik daarvoor op onderstaande link,

De Luchtenborgh

Op deze plek heeft de Luchtenborg gestaan

Op deze plek heeft de Luchtenborg gestaan

Gré Fennema uit Stadskanaal is op zoek naar een afbeelding van de Luchtenborgh in Veele(Boerderij Trenning). Hiervan is weinig bekend maar tal van chirurgijnen als
Sicco Schiphorst geb. ca 1715 te Appingedam, docter J.U.D. geh. 1739 + Una Sipkes de Jonge geb. 1717 te Winschoten dochter van Sipke de Jonge chirurgijn +
Kenna Sikkens Fopkens hebben gewoond en zijn overleden op huize Luchtenborgh te Veele. De naam Kenna kwam hiermee in Westerwolde terecht en dus in de families Velema, Kuper, Bruining en Bossen gekomen.
luchtenborg0004

Ook chirurgijnen als Simon en Jacob Oosterveld + ds. fam. Hommerckhuizen waren hiermee annex en woonden zeer waarschijnlijk op de Luchtenborg. veele
Het is verdwenen in de jaren 1940-50. Er moeten toch mensen zijn die dit nog hebben aanschouwd of hebben meegemaakt. Ik ben dan ook erg benieuwd op aanvullingen en reacties. Bij voorbaat dank Gré Fennema Stadskanaal.

U kunt een reactie onder dit bericht plaatsen of e-mailen naar info@verenigingwesterwolde.nl

Winternummer Terra Westerwolda 2024 verschenen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Winternummer Terra Westerwolda 2024 verschenen

De drukke decembermaand is aangebroken en het nieuwe jaar staat voor de deur. Wat is er in deze wintertijd beter dan heerlijk warm binnen te zitten met een boek of tijdschrift? Het goede nieuws is, dat het winternummer van Terra Westerwolda weer is verschenen, om te voorzien in boeiend leesvoer deze winter!

Herinneringen aan de Wedderbergen

Redacteur Hemmo Clevering ging voor het winternummer van 2024 in gesprek met mevrouw Mettina Bruining-Principaal, met haar 97 jaar een van de oudste leden van de Historische Vereniging Westerwolde. Mevrouw Bruining deelde met Hemmo haar herinneringen aan haar jeugd in de Wedderbergen: over een Wind Charger, een karnton en een urnenveld.

Een Bellingwolder mishandeling voor de rechtbank

In de achttiende eeuw werden rechtszaken veelal lokaal afgehandeld. Civiele rechtszaken van Blijham en Bellingwolde vonden plaats in het rechtshuis van Bellingwolde, waar ze door een richter werden behandeld. Bas van der Heide dook aan de hand van een mishandelingszaak in de geschiedenis van het Bellingwolder rechtshuis.

Het huis van bewaring te Vlagtwedde

Wie een misdaad beging en veroordeeld werd, kon terechtgekomen in een huis van bewaring. Aan de Dr. P. Rinsemastraat in Vlagtwedde stond in de negentiende eeuw zo’n huis van bewaring, of te wel: een gevangenis. Jan Huizing beschrijft de voorwaarden die het College van Toezicht stelde aan het onderhoud van de gevangenen. Het artikel wordt geïllustreerd door Geert Schreuder zijn interpretatie van hoe het er in het Vlagtwedder gevang aan toe ging.

En verder…

Verder leest u in het Terra Westerwolda een verslag van de restauratie van de Juffertoren in Onstwedde, die een ingrijpende restauratie onderging. Johanne Vonk schreef over de familie Dallinga en hun boerderij in Bellingwolde. Koene Velema leverde twee artikelen aan die als aanvulling dienen op wat u in het zomernummer heeft kunnen lezen. Hij schrijft over molenaar Carel Rautenberg als vervolg op het artikel over korenmolens in het vorige nummer en geeft een inkijkje in het leven aan de grensovergangen tussen Groningen en Duitsland aan de hand van oude paspoorten, verblijfsvergunningen en andere documenten. Daarnaast kunnen uiteraard de vaste rubrieken als de historische actualiteiten en het nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde niet ontbreken. Terra Westerwolda wenst u fijne feestdagen en veel leesplezier!