Musea Heiligerlee zoeken vrijwilligers

Musea Heiligerlee

Het Museum ‘Slag bij Heiligerlee’ gaat over de slag bij Heiligerlee.
Ja, duh! En waar blijven  Westerwolde, Bellingwolde en de burcht van Wedde? Dat komt aan de orde tijdens de rondleidingen die een enthousiaste groep vrijwillige gast­dames en – heren verzorgen. Dat doen ze trouwens ook in het Klokkengieterijmuseum. Geen modernistisch audiovisueel geweld, maar gewoon van mens tot mens en aangepast aan de belangstelling van de gasten, die hun waardering in het gastenboek achterlaten.

Wij zijn geen strenge schoolmeesters en we hebben geen standaardverhaal uit ons hoofd moeten leren. U heeft belangstelling voor onze geschiedenis, anders zou u deze website niet bezoeken. Is het iets voor u om, samen met ons, de gasten van de Heiligerlese musea een meer dan geslaagd museumbezoek te bezorgen?

Kijk maar eens op onze website www.museaheiligerlee.nl of bel met Joost van Linge (0597 769010) of Kineke Kuper (06 23144499). Zij kunnen u er alles over vertellen.

Fototentoonstelling ‘Thuis’ biedt onverwachte verkenningen van ons thuisgevoel.

Titel expositie: Thuis

Looptijd: 15 september 2021 tot en met 27 februari 2022
Website: www.hetmow.nl/expositie/thuis www.hetmow.nl

Tijmen van Dijk: I found your film

Samenvatting:

Vanaf 15 september zie je in het MOW de tentoonstelling ‘Thuis’, waarin zes fotografen vanuit onverwachte invalshoeken ons thuisgevoel verkennen.

Over de expositie:

We zijn, mede door Corona, meer thuis dan ooit. Maar wat is thuis eigenlijk allemaal? Een plek? Een gevoel? Een herinnering? Zit het in stenen of spullen of juist in onze ervaringen?

In de tentoonstelling ‘Thuis’ verkennen verschillende fotografen wat thuis zoal kan betekenen. Zij onderzoeken niet zozeer de vanzelfsprekende “eigen plek onder de zon”, of het “daar waar je koffie vertrouwd smaakt”, maar wel ons verlangen naar geborgenheid, de tijdelijkheid van wat wij thuis noemen en de manieren waarop wij van een plek een thuis maken.

In de tentoonstelling tref je foto’s, found footage, film, installaties en meer. Exposanten zijn Tijmen van Dijk, Heleen Haijtema en Marjorie Noё . Verder zie je werk van jong talent van Noorderpoort Groningen ( Dian Dijkstra , Jela van Gool en Melissa Kleine ) en verschillende interactieve elementen.

Over de fotografen:

Tijmen van Dijk blaast met zijn Instagramaccount ‘I found your film’ oude, vergeten familiefoto’s nieuw leven in. Zo gunt hij ons een blik in het thuisleven van onbekende mensen. Het lijken scenes uit films waarvan we titel nog plot kennen. Heel persoonlijke foto’s waarin we, door het ontbreken van context, onze eigen verhalen kwijt kunnen.

Heleen Haijtema liet zich inspireren door de collectie van het MOW. Oude, persoonlijke dingen die iets tonen van een thuis dat we inmiddels niet meer (her)kennen. Losgezongen van hun oorspronkelijke gebruik, krijgen de objecten bijna mythische proporties. Waar kijken we eigenlijk naar? Tegelijkertijd zie je sporen van de oorspronkelijke eigenaar, in bijvoorbeeld reparaties of slijtplekken.

Marjorie Noё zocht na haar verhuizing verankering in een voor haar nieuwe en vreemde omgeving: Groningen. Met haar camera dwaalde ze rond, verkende ze plekken en ontmoette ze mensen. Volgens Noё ben je ergens thuis als je omgeving samen begint te vallen met je gevoel, als in een ‘Nergens Ergens Wonderlaand.’ Haar vaak poëtische foto’s legden deze verkenning vast.

Drie fotografiestudenten van Noorderpoort Groningen, Dian Dijkstra , Jela van Gool en Melissa Kleine tonen hun benadering van thuis, in het zoeken naar hechting in tijden van lockdown, het verkennen van verdwenen dorpen en het je eigen maken van een nieuw huis, dat bij kennismaking nogal unheimisch blijkt…

Zelf aan de slag

In de tentoonstelling vind je verschillende interactieve onderdelen. In ‘Meet the neighbours’ zie en maak je portretten van je buren. Kinderen volgen met ‘MOW jong!’ hun eigen route, dwars door de expo. In ‘Wie woont waar? ’ blijkt in hoeverre iemands beroep wat zegt over diens interieur. Kan jij het plaatsen?

Waar?

Het MOW Hoofdweg 161 9695 AE Bellingwolde 0597 – 53 15 09 

Openingstijden

  • woensdag tot en met vrijdag, van 11 tot 17 uur
  • zaterdag en zondag, van 13 tot 17 uur

 

18 september Excursie Bourtange -De excursie is vol – U kunt zich niet meer opgeven.


Augustus 2021

Geachte leden,

Bij deze willen we u uitnodigen voor een aangepast excursie-programma op zaterdag 18 september aanstaande. Zoals we u in juli lieten weten hebben we onlangs de afweging gemaakt omtrent het wel of niet laten doorgaan van de excursie naar Amsterdam. Vanwege de aanhoudende beperkingen, en vooral vanwege de lange busreis, lijkt het ons weinig aantrekkelijk en verantwoord om nu deze reis te maken. (Maar…..we hebben al weer een optie voor september 2022!)
Wij willen we u nu op diezelfde datum een mini-excursie in onze eigen regio aanbieden.

Het is dit jaar 200 jaar geleden dat Napoleon Bonaparte overleed. Op 5 mei 1821 overleed de voormalige keizer op het eiland Sint Helena, ver weg van Frankrijk. Amper tien jaar tevoren leek de zelf-gekroonde keizer nog onaantastbaar. De Franse bezetting van Nederland begon al voor de opkomst van Napoleon. In deze mini-excursie gaan we in op de invloed van Frankrijk en in het bijzonder keizer Napoleon op Westerwolde. Dit doen we in Bourtange.

14.00 uur        Ontvangst in de garnizoenskerk van Bourtange, Marktplein 2a; de kerk is vanaf 13.30 uur geopend.

In een drietal mini-lezingen wordt u meegenomen langs een aantal facetten van de Franse Tijd in Westerwolde. Jochem Abbes zal een inleiding houden over het thema “de inval van de Fransen in Westerwolde in 1795 en de sporen daarvan in Bourtange en Westerwolde”.Vervolgens zal Jan Huizing een aantal voorbeeld geven van Westerwolders die te maken kregen met de wetgeving van de Franse machthebber, waarbij hij het begrip ‘ramplacanten’ zal duiden. Geert Volders gaat in op de emancipatiewet, waarmee Joden in 1796 burgerrechten kregen. Enkele jaren later werd de Nederlands Israëlitische Gemeente Bourtange opgericht. Hoe werd deze emancipatie ontvangen?

15.00 uur        Pauze.
U kunt op eigen gelegenheid deze pauze invullen. Mocht u niet meedoen aan de tweede helft van het programma, dan verzoeken wij u dit bij uw opgave aan te geven.

 15.30 uur        Verzamelen op het Marktplein. Vanaf hier maken we een wandeling van ongeveer 5 kilometer, waarbij we onder andere de Linie Abeltjeshuis bezoeken. De wandeling gaat deels over onverhard terrein, dus zorg voor goed wandelschoeisel.

17.00 uur        Terug in Bourtange, einde van het programma.

Deelname aan het programma is geheel gratis, wel is het noodzakelijk dat u zich opgeeft bij het secretariaat: secretaris-hvw@kpnmail.nl/06 23144499.
Vanwege het beperkte aantal plaatsen in de kerk is opgave dus echt noodzakelijk! Zodra opgave niet meer mogelijk is plaatsen we een bericht op onze website.

We hopen dat we u zo op veilige wijze een mooie en interessante middag in Bourtange kunnen aanbieden.
Wanneer er voldoende animo voor deze excursie in eigen regio is, overweegt het bestuur in het najaar nogmaals een mini-excursie aan te bieden!

Met vriendelijke groet,

Kineke Kuper-Dijkmeijer, Secretaris
Venneweg 15
9541 XN VLAGTWEDDE
Tel.: 0599-313529
E-mail: secretaris-hvw@kpnmail.nl

Overgebleven in Stad en Ommelanden

Dit is de titel van een boek dat in september 2021 zal verschijnen.
Veertig impressies in woord en beeld. In tijd en ruimte overgebleven ‘voorwerpen’, gebouwen en landschapselementen in Stad en Ommelanden. De tekeningen zijn van Geert Schreuder en de teksten zijn van Fons van Wanroij. Het boek kan worden besteld via deze link: Boek bestellen, waar u ook nadere informatie kunt vinden.

Landschapsbiografie van Westerwolde verschijnt in oktober 2021

Verschijnt medio oktober 2021.

Landschapsbiografie van Westerwolde

Auteurs: Jochem Abbes, Jan Bakker, Bauke Roelevink, Theo Spek, Geert Volders, Ruut Wegman

Hardback 2021 | ISBN 9789023257561 | 1 | 512 blz. Prijs € 39,95

Leden van de Historische Vereniging Westerwolde kunnen het boek aanschaffen voor een gereduceerde prijs als ze bestellen voor 1 september en hebben hiervoor een persoonlijke kortingscode toegestuurd gekregen.

Het boek is te bestellen via deze link


Westerwolde kent een grote variatie aan bijzondere cultuurlandschappen: van het unieke kloosterlandschap van Ter Apel in het zuiden, het nog zeer goed bewaard gebleven esdorpenlandschap langs de Ruiten Aa met zijn oude nederzettingen, essen, heidevelden en beekdalen, de historische verdedigingslinie rond Bourtange en Oudeschans tot aan de weidse veenontginningslandschappen bij Vriescheloo en Bellingwolde. Weinig streken in Noord-Nederland hebben zoveel bijzondere cultuurhistorische relicten en een zo rijk gelaagde geschiedenis met tal van bijzondere historische verhalen.
Door de verschillende grondsoorten heeft Westerwolde een sterk gevarieerde agrarische geschiedenis die tot op heden bepalend is voor het landelijk gebied. Ook de waterstaatkundige geschiedenis van Westerwolde heeft een eigen gezicht. Daarnaast is de streek ook rijk aan allerlei soorten natuur: in de beekdalen van Runde, Ruiten Aa, Mussel Aa en Westerwoldse Aa, in de bossen en heidevelden, maar ook in het boerenlandschap met zijn talrijke houtwallen, singels, akkerflora en bosjes. Juist de in eeuwen gegroeide intensieve verbinding tussen natuur en cultuur maken dit gebied zo belangrijk en veelzijdig.
De Landschapsbiografie van Westerwolde is tegelijkertijd ook een biografie van mensen. Tientallen generaties bewoners, maar ook voorbijgangers en buitenstaanders, hebben het landschap in de loop der eeuwen gemaakt tot dat wat het nu is, en doen dat ook nu en in de toekomst. Om die reden wordt in deze biografie ook veel aandacht besteed aan hun leven, hun drijfveren, hun activiteiten en hun zichtbare sporen in het huidige landschap.

De Landschapsbiografie van Westerwolde is een wetenschappelijk verantwoord, toegankelijk geschreven verhaal over de ontstaansgeschiedenis, kwaliteiten en toekomstmogelijkheden van het landschap in deze regio. De biografie is rijk geïllustreerd met landschapsfoto’s, kaarten en landschapsreconstructies die de verschillende levensfasen van Westerwolde weerspiegelen.

Luisterwandeling Jipsinghuizen – Een themawandeling over mens, werk & landschap

Wandelen in Westerwolde is een ware belevenis. Daarom ontwikkelde Biblionet Groningen deze zomer een bijzondere route, samen met Stichting Wandelen in Westerwolde, de Historische Vereniging Westerwolde, de Groninger Archieven en Tourist Info Westerwolde. Een route voor mensen in de regio maar natuurlijk ook voor bezoekers van buitenaf. Met deze wandelkaart kun je op pad gaan en een boeiende cultuurhistorische wandeling rond Jipsinghuizen met geluidsfragmenten ervaren.

Met je smartphone kun je bij de 7 infopunten op de kaart de ‘LUISTER’ QR-codes scannen. Je kunt daarmee luisteren naarverschillende verhalen over het gebied en zo haar bewo- gen geschiedenis ontdekken. (Tip: gebruik de pauzeknop na het beluisteren van een fragment.) Met de QR-codes onder ‘BEKIJK’ krijg je een terugblik in de tijd middels prachtig beeldmateriaal van toen. Op de achterkant van de kaart vind je nog QR-codes die je kunt aanklikken om de landschapskaarten te bekijken die worden benoemd in luisterfragment 2 & 3. Trek je wandelschoenen aan, laad je telefoonop en start deze interessante en leerzame wandeling. Je zult o.a. verhalen en informatie horen over; ‘Ol Graitje’ – destoomtram, oude boerderijen, de werkverschaffing in de jaren 30, de barakken, Tweede Wereldoorlog en de verandering van een landschap. We wensen je een fijne wandeling!

LINK OM DE ROUTE TE DOWNLOADEN:

Luisterwandeling Jipsinghuizen

Bellingwolde en Wedde/Wedderveer?

Jan Huizing stuurde ons deze twee foto’s.

De ene is een ansichtkaart, verzonden in 1900 aan mijn oma. De voorste is boerderij Rookmaker, andere boerderij Diddens. Op de voorgrond een tuin in Engelse landschapsstijl.

De andere is volgens mijn vader een huis in Wedde of Wedderveer. Wie herkent dit huis en weet te vertellen waar het precies stond? Reacties graag onder dit bericht of naar info@verenigingwesterwolde.nl

Mijn dank voor de medewerking.
Jan Huizing.

Zomernummer Terra Westerwolda verschenen

Het zomernummer van Terra Westerwolda is verschenen! Leden van de Historische Vereniging Westerwolde hebben het nieuwste exemplaar per post ontvangen en de vaste verkooppunten zijn weer voorzien van het tijdschrift.

Twee Westerwoldse scholieren in Groningen

In 1905 togen twee Westerwoldse meisjes, Aaltje ter Wisch en Mannie Timmerman, van Ter Apel naar Groningen om zich te oriënteren op een vervolgopleiding. Mannie werd uiteindelijk de 28e vrouw na Aletta Jacobs die aan de Groninger universiteit promoveerde en de tweede promovenda uit Westerwolde. Aaltjes kleinzoon, Jan Burema, beschreef de studententijd van zijn oma en haar vriendin.

De laatste voorzanger van Bourtange

Op 3 en 4 mei 2021 vond opnieuw het herdenkingsprogramma Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet plaats. Vanwege de coronacrisis was het gehele programma dit jaar online te volgen via livestreams. Vanuit de synagoge in Bourtange sprak op 4 mei em. prof. Dr. Wout van Bekkum over zijn oudoom Siegfried Frank (1896-1943), de laatste voorzanger van Bourtange, en andere leden van de families Frank en Sachs. De vertelling van Van Bekkum is voor Terra Westerwolda beschikbaar gesteld in een artikel.

 Predikant met ‘Braziliaans’ verleden

Lieuwe Jongsma, een van de nieuwe redacteuren van Terra Westerwolda, dook in het Braziliaanse verleden van Christianus Wachteloo. Na het afronden van zijn studie in Groningen, vertrok Wachteloo omstreeks 1630 naar de toen nieuwe kolonie Nederlands Brazilië. Rond 1636 werd Wachteloo teruggestuurd naar Nederland wegens wangedrag. In 1639 werd hij beroepen door de kerk in Vriescheloo en zo kwam Wachteloo na een Braziliaans avontuur uiteindelijk in Westerwolde terecht.

En meer!

Uiteraard hebben ook het MOW | Museum Westerwolde en de Historische Kring Ter Apel weer hun vaste bijdrages geleverd voor het zomernummer. Jacco Pranger beschrijft het verhaal bij een foto van het tolhuis aan de Streekweg, Holte. Verder schreven Jochem Abbes en Gert Abbes over een vliegtuigcrash in Jipsinghuizen en een bijzondere ontmoeting tussen de zoon van de enige overlevende van en de laatste ooggetuige van de crash. In ‘Verhalen van lief en leed’ dit keer een stuk over een Ridder in de Militaire Willems-Orde op de begraafplaats van Oudeschans. En onze tweede nieuwe redacteur, Lizanne Trenning, stelt zich voor door middel van een portret van haar betovergrootouders in ‘Het Portret van…’.

 

 

Zoektocht naar 3 oorlogskinderen – wie helpt mee?

Marta Sawicka is nog altijd op zoek naar ‘oorlogskinderen’ uit Ter Apel

Oorlogskinderen (Foto: Marta Sawicki)

‘Wie zijn de drie kinderen die mijn grootvader in april 1945 heeft bevrijd in Ter Apel?’ Die vraag houdt Marta Sawicka al meer dan twintig jaar bezig.
De ouders waren de Poolse soldaten zo dankbaar dat ze gouden ringen en manchetknopen aan hen cadeau gaven. Nog altijd zijn die sierraden een dierbaar maar ook mysterieus familiebezit.

Onmiskenbaar Nederlandse kinderen

Bij ‘de bevrijding’ denken we meestal aan Canadezen en Amerikanen. Maar Oost-Groningen werd bevrijd door de Polen. Soldaten van de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van Generaal Maczek bevrijdden op 14 april Ter Apel. Daarbij werd een foto gemaakt van drie blonde, onmiskenbaar Nederlandse kinderen op klompen, samen met een Poolse militair.

Sergeant Zygmunt Sawicki met de drie kinderen. (Foto: Marta Sawicki)

‘Die soldaat was mijn opa’

‘Die soldaat, of eigenlijk sergeant, heet Zygmunt Sawicki. Hij was mijn opa’, vertelt Marta Sawicka. ‘Mijn opa is lang geleden overleden, maar we zijn al ruim twintig jaar opzoek naar deze kinderen. We willen graag weten wat het verhaal achter de foto is. We weten dat deze is gemaakt bij het hotel-café de Posthoorn op 14 of 15 april. Maar we weten niet we ze zijn.’

De manchetknopen die Sawicke cadeau kreeg (Foto: )

De familie van de kinderen was zo dankbaar dat Sawicki gouden manchetknopen cadeau kreeg. Een andere soldaat kreeg een gouden ring. Waarom de ouders zo dankbaar waren weet kleindochter Marta niet.

Juwelier in Den Haag

Opvallend is wel dat het doosje waar de manchetknopen inzitten afkomstig is van een juwelier in Den Haag, dus de kinderen zouden ook evacuees uit die buurt kunnen zijn geweest.

Marta Sawicka: ‘We zijn al twintig jaar bezig om het verhaal boven water te krijgen en de tijd begint te dringen. De kinderen op de foto zijn zo tussen de twee en de vijf jaar oud en moeten nu tegen de tachtig jaar zijn. Dit is dus eigenlijk onze laatste poging en we hopen dat het op deze manier gaat lukken.’


De gemeente Westerwolde kreeg bovenstaand verzoek namens de familie Sawicka om, als laatste poging, gegevens over de geredde kinderen boven water te krijgen door te zoeken in de archieven van de voormalige gemeente Vlagtwedde. De archieven van de gemeenten leverden helaas niet meer dan 15 documenten op met namen van evacuées. De documenten stammen uit 1943 en bevatten zo weinig aanknopingspunten, dat hier helaas weinig uit te halen valt.

De vragen zijn:
1e Weet iemand iets over de reddingsactie van de kinderen door twee Poolse soldaten?
2e Weet iemand nog mogelijkheden om te zoeken?
3e Is het zeker dat de foto van de soldaat met de drie kinderen bij hotel Posthoorn te Ter Apel is gemaakt?

Ik houd me aanbevolen.
Met vriendelijke groet,
Nelleke Stel
Medewerker DIV
Gemeente Westerwolde
T   0599 32 02 20
E   n.stel@westerwolde.nl
www.westerwolde.nl