Een niet geheel onverwachte archeologische vondst! Tijdens het uitgraven van de nieuwe beekbedding ten oosten van Weende (midden in de beekloop) zijn eikenhouten palen aangetroffen. Deze palen waren ooit onderdeel van een brug. Op topografische kaarten uit de eerste helft van de 20ste eeuw staat op de locatie waar de palen gevonden zijn de aanduiding voor de aanwezigheid van een brug. De aanduiding bestaat uit een uitgerekte H. Naast de brug staat de afkorting ‘Vr’. Dit is de aanduiding voor de aanwezigheid van een doorwaadbare plek in de rivier: een voorde. De combinatie van een brug met een voorde was niet ongewoon. Een voorde was voor paard en wagen ook veel makkelijker te gebruiken dan een brug, tenzij het water te hoog stond.

‘’Het is een prachtig gebied om onderzoek te doen, heel eervol werk. Als je stuit op archeologische resten ben je verplicht onderzoek te doen. Op basis van oude kaarten (rond 1830) die we hebben gevonden hadden we ook al verwacht deze brug te vinden. Daar stond op deze locatie een brug aangegeven’’, vertelt archeoloog Jan Molema.

De voorde en de brug

De situering van de voorde en brug is op de hieronder staande uitsnede van de topografische kaart van circa 1910 met een paarse kleur geaccentueerd. De brug en voorde vormden een verbinding tussen de doorgaande weg aan de westelijke kant van het beekdal met de weg aan de oostzijde van het beekdal die via Vlagtwedder Veldhuis noordwaarts naar Vlagtwedde liep. Ook gaven de brug en voorde toegang tot een voetpad dat zuidwaarts liep, richting Renneborg en de Pottenberg (het voetpad is op de kaart aangeduid met een onderbroken lijn).

Datering

De ouderdom van de aangetroffen palen van de brug wordt nog nader onderzocht. Een groot deel van de zandwegen die op de topografische kaarten uit de 19de en vroege 20ste eeuw zijn aangeduid, dateren zeker uit de middeleeuwen. Dat geldt dus ook voor de bruggen en voorden die deel uitmaakten van deze wegen. Overigens zijn vlakbij de brug, op de overgang van het beekdal naar de hogere zandgronden, de resten van een aardewerken pot uit de prehistorie gevonden. Dergelijke vondsten kunnen erop duiden dat het oversteken van het beekdal op deze plek al in de prehistorie mogelijk was.

bron: www.ruitenaa.nl

Harpel – Het zomernummer van het cultuurhistorische tijdschrift Terra Westerwolda is verschenen en wordt een dezer dagen bij de leden van de Historische Vereniging Westerwolde bezorgd. Voor € 4,95 is het ook te koop bij diverse (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

 Black Tulip

Na de Tweede Wereldoorlog besloot de Nederlandse regering inwoners met de Duitse nationaliteit naar hun vaderland uit te wijzen. Deze omstreden operatie kreeg de naam ‘Black Tulip’. Fritz Wünker, oorlogskind uit Wedderveer en zoon van Hinrich Wünker, een Duitser die al lang in Nederland werkte en met de Nederlandse Jacoba Tjabbes uit Wedde was getrouwd, vertelt aan Tjarko van Dijk wat deze operatie voor hun gezin betekende.

Nepnieuws is niet nieuw

Nepnieuws bestond vroeger ook al, onder meer in De Onverwachte Courier van 1796, waarop  Geert Volders doelt in zijn artikel over een zogenaamde prins Frederik, die in Wedde met de strop om zijn hals zou zijn gegeseld en gebrandmerkt. De Onverwachte Courier was overduidelijk radicaal patriottistisch, schuwde kritiek op de nieuwe overheid geenszin en speelde met het ‘fake news’ doelbewust in op angstgevoelens. Er waren immers in binnen- en buitenland orangisten en er bestond angst voor een invasie. De werkelijke prins Frederik van Oranje-Nassau overleed op 6 januari 1799 in Padua aan de verwondingen die hij tijdens zijn militaire dienst had opgelopen.

Aaltje-project van start

In een artikel over het Aaltje-project in Smeerling vatten Hanne Wilzing en Geert Volders samen waar het in maart gelanceerde project over gaat en informeert Frits van Kouwenhove de lezer over het speciale Aaltje-lespakket en legt hij uit hoe het lokale verleden wordt gekoppeld aan het heden en de toekomst.

40 jaar Historische Vereniging Westerwolde

Jochem Abbes memoreert dat de Historische Vereniging Westerwolde dit jaar 40 jaar bestaat, maar blikt in het kader van 75 jaar vrijheid vooral terug op de bevrijding van Bourtange.

Lena Anna Vos werd in 1917 in Bourtange geboren en is de moeder van Hans Thedinga. Sandra de Regt noteerde zijn Westerwoldse familiegeschiedenis. In de column Siste Viator schrijft Sandra de Regt over Westerwolde als een van de drie wandelgemeenten van 2020.

Cultuur op afstand

Obby Veenstra, directeur van het MOW | Museum Westerwolde, schrijft over de anderhalve meter samenleving waar het coronavirus ons toe dwingt, ook bij de beleving van cultuurgeschiedenis. Ze geeft waardevolle tips. Rienhart Wolf heeft het over de Molen Aa, een historische levensader voor het klooster in Ter Apel en legt namens de Historische Kring Ter Apel uit dat een waterloopkundig hoogstandje noodzakelijk was voor de stichting van het klooster.

Ruiten Aa Kanaal 100 jaar!

Voor een nieuwe rubriek, die je ‘Fotoplus’ zou kunnen noemen, maakte fotograaf André Dümmer enkele prachtige foto’s van het 100-jarige Ruiten Aa Kanaal en wordt ook gewag gemaakt van de musical Van Ruiten Aa tot Z, geschreven door Willeke Bergman van Waterschap Hunze en Aa’s en Berny Jansema. De musical zou door leerlingen van cbs De Wegwijzer in Bellingwolde worden opgevoerd. Helaas gooide Corona roet in het eten…

Red de schaapskooi in Ter Haar!

Hans ter Heijden houdt in een essay een vurig pleidooi voor een gemeentelijke monumentenlijst, die door deskundigen en bewoners samen wordt opgesteld. Doel is te voorkomen dat onder meer beeldbepalende en karakteristieke gebouwen dreigen te verdwijnen, zoals momenteel de unieke schaapskooi in Ter Haar. Elke zichzelf respecterende gemeente met hart voor cultureel erfgoed heeft een gemeentelijke monumentenlijst. In de provincie Groningen zijn dat vrijwel alle gemeenten. Alleen nota bene Cittaslowgemeente Westerwolde meldt op haar website: “De gemeente Westerwolde heeft geen gemeentelijke monumenten”. Die monumenten zijn er wel degelijk en moeten zo spoedig mogelijk in kaart worden gebracht, aldus het betoog van Ter Heijden.

In dit nummer natuurlijk ook de vaste rubrieken Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Historische Actualiteiten ■

____________________

Reacties
Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: ter.heijden.hans@gmail.com

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.

Losse verkoop

Terra Westerwolda is voor € 4,95 ook te koop bij diverse (boek)winkels/musea in de regio:

Verkooppunten

Bellingwolde:            Coop, Museum de Oude Wolden

Blijham:                     De Spar

Groningen:                 Boekhandel Godert Walter

Musselkanaal:            Primera

Onstwedde:                Coop

Sellingen:                   Coop, Oude Stelmakerij (SHC)

Stadskanaal:               Primera, Read Shop, Streekhistorisch Centrum Stadskanaal

Ter Apel:                    Museum Klooster, Read Shop

Vlagtwedde:               Primera

Vriescheloo:               Theeschenkerij/B&B ‘Stee en Stoetje’ (molen)

Winschoten:                Bruna Nieborg

Het blad verschijnt drie keer per jaar.
Het volgende (winter)nummer komt in november 2020 uit.

We vonden voor u de dorpsfilm uit 1965 over Bourtange:

Klik op de link.