Excursie Historische Vereniging Westerwolde op 19 september 2015.

door Jan S.A. Huizing

Zaterdag 19 september 2015 vertrokken 68 deelnemers in een grote bus naar.Noord-Groningen voor de excursie naar de laatste rustplaatsen van personen die een verbinding hadden met Westerwolde. Begonnen werd in de gerestaureerde kerk te Farmsum, waar onlangs een grote hoeveelheid grafstenen te voorschijn kwamen. Deze zijn inmiddels gerestaureerd en in de kerk opgesteld. De belangrijkste familie in Farmsum was de familie Ripperda, die er ook hun borg hadden staan. Zij hadden nauwe familiebanden met de bekende Addinga’s van de burcht te Wedde. Vervolgens was de Petrus en Pauluskerk in Loppersum aan de beurt. Nabij Loppersum woonde indertijd Jurjen van Munster, die tussen 1532 en 1536 drost van Westerwolde was en ook proost van deze kerk is geweest. Na de lunch in het schathoes van de Menkemaborgte Uithuizen werd de Bartholomeuskerk te Stedum bezocht. Hierin bevindt zich het praalgraf van Adriaan Clant, die namens de Ommelanden zijn handtekening zette onder het vredesverdrag van Munster in 1648. Zijn voorvader Eilco was in 1532 getrouwd met Margaretha Addinga. Na haar overlijden begon de familie een zeer langdurig proces om het bezit van de Heerlijkheid Westerwolde, dat echter niet werd gehonoreerd. De familie bepaalde in belangrijke mate het interieur van de kerk.


DSC07814 DSC07817
Zerk voor Hero Maurits Ripperda 1633 (Farmsum)
Vaas van een borg, thans gerestaureerd en in gebruik als doopvont (Farmsum)DSC07838
Deksteen grafkelder Jacob Ripperda 1625 (Farmsum)
DSC07843
Kerk Loppersum
DSC07871 DSC07872
Gewelfschildering Loppersum
DSC07935 DSC07941
Kerk Stedum rouwbord
Rouwbord Johan Clant 1694
DSC07980DSC07954 Praalgraf Adriaan Clant
Detail praalgraf Adriaan Clant

350 jaar Slag bij Jipsinghuizen bij Erve Huisingh te Jipsinghuizen

Klembord03

Uitnodiging voor onze leden

350 jaar Slag bij Jipsinghuizen bij Erve Huisingh te Jipsinghuizen
Weenderstraat 17, 9551 TJ Jipsinghuizen (post Sellingen)
Parkeergelegenheid naast de boerderij
Aanvang 13.30 uur
Op 26 september 2015

350 jaar Slag bij Jipsinghuizen

In de ochtend van 26 september 1665, dit jaar 350 jaar geleden, stootte een voorhoede van de gardetroepen van Groningen en Ommelanden op een Munsterse legermacht die in Jipsinghuizen het kampement had opgeslagen. Het ging om troepen van de prinsbisschop van Munster, Christoph Bernhard van Galen, die enkele dagen eerder de oorlog had verklaard aan de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. Direct openden de 500 à 600 Groningers onder leiding van kapitein Rembt ten Ham de aanval, waarbij luitenant Willem Nierop en zijn avant-gardisten de heldenrol speelden.

Klembord01

‘Een hart gevecht’ volgde, zoals de bekende geschiedschrijver Lieuwe van Aitzema in 1668 schreef, en het overrompelende effect was totaal. Het Munsterse leger, ongeveer 1.800 man groot, werd uit elkaar geslagen. Daarbij sneuvelden ongeveer 300 manschappen. De rest sloeg in chaos op de vlucht richting Sellingen, waar ze ontkwamen via de provisorische veenbrug richting Walchum die voor de aanval in het geheim was aangelegd. Gajus van Jeltinga, op dat moment kapitein in de vesting Bourtange, vermeldde in zijn ‘aentekeninghen’ dat er van onze zijde bijna geen doden vielen te betreuren en ‘slechts’ 17 man gevangen waren genomen. Groningen was daarmee in eerste instantie gered en kreeg door de overwinning bij Jipsinghuizen tijd om de verdediging te organiseren. Met de Slag bij Jipsinghuizen werd de Munsterse invasie in eerste instantie afgeslagen, maar niet gestopt. Via de kop van Overijssel, Drenthe en het Oldambt werd Westerwolde alsnog ingenomen, maar de oorlog zou voor de bisschop slecht aflopen. Staatse troepen onder leiding van graaf Johan Maurits van Nassau-Siegen wisten het ingesloten Munsterse leger uiteindelijk uit Westerwolde te verdrijven. De Slag bij Jipsinghuizen bleek een slecht voorteken voor de bisschop: op 18 april 1666 moest hij de Vrede van Kleef ondertekenen. 

Uitnodiging

Het college van burgemeester en wethouders van Vlagtwedde wil deze memorabele gebeurtenis niet ongemerkt voorbij laten gaan en

nodigt u van harte uit om de herdenking van de Slag bij Jipsinghuizen op zaterdag 26 september 2015 bij te wonen. U bent vanaf 13.30 uur van harte welkom.

Wij zijn verheugd dat verschillende partners bereid waren om gezamenlijk een gevarieerd programma rond het thema samen te stellen. We denken daarbij aan Museum de Oude Wolden te Bellingwolde, SHC De Oude Stelmakerij te Sellingen, het Vestingmuseum Oudeschans, het CHC Oldambt en verschillende musea in Duitsland.
Laat u verrassen door het oude Erve Huisingh en een aansprekend programma!

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Vlagtwedde

Programma

13.30 uur Inloop en ontvangst

14.00 uur Welkom en introductie door Tjarko van Dijk, medewerker Museum de Oude Wolden te Bellingwolde

14.05 uur ‘Een hart gevecht’ door Jochem Abbes, cultuurambtenaar gemeente Vlagtwedde

14.30 uur Muzikaal intermezzo door zanggroep Friends uit Blijham

14.45 uur Declamatie: ’t Samen-spraeck (1665), door de stichting Uni Solo uit Ter Apel

15.05 uur Presentaties en woorden van dank

15.15 uur Receptie

Meer informatie over het programma vindt u op www.ondervuur1665.nl.

Medewerking wordt verleend door het Exercitie Peloton Bourtange en de Stichting Middeleeuws Ter Apel.

Excursie voor onze leden naar Noord Groningen 19 september 2015

800px-Farmsum_-_kerk_-_voorgevel

Betreft: uitnodiging leden excursie zaterdag 19 september 2015

Geachte dames en heren,

In deze bus excursie zoeken we naar de herkomst en laatste rustplaats van een aantal prominente Groningers die ook een vinger in de Westerwoldse pap hadden. Dit doen we door een aantal beeldbepalende kerken en borgterreinen te bezoeken.  Generaties lang drukten families zoals Clant, Ripperda en Addinga hun stempel op een regio en daarbij lieten ze (soms diepe) sporen na. Ook komt het wierdenlandschap op de Groninger klei uitgebreid aan bod tijdens deze excursie. Noord-Groningen lijkt dichtbij en bekend, maar is verrassend anders dan ‘ons’ Westerwolde.

Voor de excursie willen we het volgende programma voorstellen, waarbij de tijden bij benadering zijn (behalve de vertrektijd) en wijzigingen zijn voorbehouden (i.v.m. de beschikbaarheid van de kerken).

Programma 19 september 2015

9.00                 Vertrek bij d’Ekkelkaamp, kerklaan 7 te Onstwedde
10.00               Hervormde Kerk te Farmsum

Als het mee zit gaat deze kerk na een jarenlange restauratie op 12 september weer open. Wellicht hebben we dus een klein primeurtje! Wanneer dit het geval is krijgen we in de kerk een rondleiding. In de kerk zijn diverse fraaie grafzerken te zien onder andere van de familie Ripperda die verwant was aan de Addinga’s van Westerwolde.

11.30               Petrus en Paulus Kerk Loppersum

Naast de prachtige muurschilderingen bevat de Petrus en Pauluskerk te Loppersum ook een bijzonder Hinsz-orgel. In deze kerk zijn een aantal grafzerken te zien, waaronder die van Jurjen van Munster die enige tijd drost van Westerwolde is geweest namens de Stad (1532-1536).

12.30               Lunch

In ’t Schathoes van de Menkemaborg te Uithuizen wordt de lunch verzorgd.

13.45               Vertrek vanaf ’t Schathoes via Usquert naar Stedum

14.15               Bartholomeuskerk en Borgterrein Nittersum te Stedum                     

In de imposante Bartholomeuskerk staat de familie Clant van Stedum centraal. Eilco Clant van Stedum huwde in 1532 Margaretha Addinga. Door dit huwelijk erfde de familie Clant een pretentie op de heerlijkheid Westerwolde. Dit gaf in de 16e eeuw nog aanleiding gaf tot juridische processen, maar geen realisatie van de claim. In de kerk vinden we ook het bijzonder fraai grafmonument van Adriaan Clant van Stedum. Hij is bekend geworden als medeondertekenaar van het vredesverdrag van Münster (1648).

15.45               Café Hammingh te Garnwerd: koffie/thee stop aan het Reitdiep.

16.15               Vertrek naar Feerwerd, Jacobuskerk

In het wierdedorpje Feerwerd staat de Middeleeuwse Jacobuskerk. Hier vinden we grafzerken van de familie Aldringa van Feerwerd. Deze familie is verwant aan de Aldringa’s die in de 17e en 18e eeuw als drost van Wedde fungeerden.

Ca. 18.00        Terug bij d’Ekkelkaamp

Aangezien we ’s ochtends geen koffie/theepauze houden is het raadzaam iets mee te nemen om in de bus te nuttigen.

Aanmelding

U kunt zich tot uiterlijk 12 september a.s. opgeven bij het secretariaat, mevr. Middelkamp-Maarsingh, per mail: middelkamp5@ziggo.nl of telefonisch 0599-412288

De kosten voor de dag bedragen € 35,00 per persoon (inclusief bus, lunch, koffie/thee, entreegelden). Wij vragen u het bedrag in de bus contant te voldoen.

Voor vragen kunt u terecht bij Geert Volders, geert.volders@gmail.com of telefonisch 06-46542540.

Kortom: ruime ingrediënten voor een zeer interessante – en gezellige! – excursie. We hopen op een goede opkomst en: vol = vol! Graag tot dan.

Met vriendelijke groet,

namens het bestuur,

Ina Middelkamp-Maarsingh, secretaresse