Het Dagblad van het Noorden besteedde deze week aandacht aan de Hillege Stoule bij Weende. Onze voorzitter Jochem Abbes vertelt in de krant zijn verhaal over deze historische plek in Westerwolde.
Kuil uit ver verleden wordt weer zichtbaar gemaakt
’Hier hielden de pastoor en de gelovigen halt’
Op de es in de buurtschap Weende, nabij Vlagtwedde, is onlangs een grote kuil gegraven. Aan de randen staan paaltjes. Zomaar een laagte in het land is het niet. Nee, eeuwen geleden sprak daar de pastoor de gelovigen toe. In die tijd kreeg die plek ook zijn
naam ’Hillege Stoule’. Heilige Stoel. “Die naam is tot ons gekomen en ook het verhaal dat daar aan vast zit”, vertelt voorzitter Jochem Abbes van de Historische Vereniging Westerwolde (HVW). “De kuil is in de loop der tijd verdwenen, maar op ons initiatief is hij weer gegraven. Wij willen zo het verhaal dat daar aan vast zit, levend houden.” Abbes doet zijn verhaal nabij die bijzondere plek. Oeroude bomen staan er in de buurt en dichtbij stroomt de Ruiten Aa. Nu is het herfst, maar hetwas in de lente dat de pastoor en de gelovigen er halt hielden. “Dat was voor de reformatie, voor 1593”, vertelt Abbes. “Het kerkje in Vlagtwedde, hier vlakbij, was rooms. In de lente was er altijd een processie waarbij de pastoor en de gelovigen over het land liepen en baden voor een goede oogst. Ze moesten een heel eind lopen en deze plek lag halverwege de route. Hier, in de kuil, werd uitgerust, maar ook gebeden en gezongen. Zo ontstond de naam Hillege Stoule.
Zo ging het elk jaar, totdat de reformatie kwam en het kerkje hervormd werd.”
Het rooms-katholicismewerd zo uit Vlagtwedde weggevaagd, maar de naam voor die plek bleef. Zij ging door de eeuwen heen, net als het verhaal dat er aan vastzat. “En de
kuil is tot ver in de vorige eeuw ook gebleven, maar verdween uiteindelijk ten behoeve van de landbouw”, zegt Abbes.
Maar nu is de kuil dus terug. “De grond hier wordt natuurgebied en van Natuurmonumenten hebben we toestemming gekregen om te graven. Van oudere bewoners van Weende weten we dat de kuil hier lag. Het is de bedoeling dat de kuil
blijft en dat er een klein gedenkteken komt dat iets vertelt over deze plek.”
Abbes vindt dat de terugkeer van de Hillige Stoule van Weende een
nog ’rijker’ buurtschapje maakt. “Zo Westerwolds als Weende kan een
plaats bijna niet zijn. Je hebt hier een oerbos, je hebt hier historische
boerderijen als de Erve Boelmans en Eemsingh en de boerderijen
Bruiningh en Wijbeling.” En nu is dus ook die plek uit het rijke roomse
verleden weer aanwezig.
