Vanmiddag hadden we onze jaarlijkse ledenvergadering, zoals gebruikelijk in d’Ekkelkaamp in Onstwedde met:
foto: Geert Volders
Gisteravond hebben we tijdens een bestuursvergadering in Vlagtwedde officieel afscheid genomen van ons bestuurslid Harm Prenger. Harm is jarenlang bestuurslid geweest nadat hij is overgekomen van de werkgroep Streekhistorie Bellingwedde. Op de foto van links naar rechts voorzitter Jochem Abbes, secretaris Kineke Kuper en Harm Prenger.
Zaterdag 19 oktober hield de heer Arend Hazekamp een lezing over Ferdinand Domela Nieuwenhuis en het vrije socialisme in Groningen, Friesland en Drenthe van 1890-1940.
De zaal van het Buurthuis in Jipsinghuizen was tot de laatste stoel toe bezet. Hoewel de apparatuur voor een lezing met beelden klaar stond, bleek Hazekamp het op de oude manier te doen, dus zonder beelden. De lezing was daardoor niet minder interessant en aan de vragen na afloop was te merken dat er aandachtig was geluisterd. Hazekamp, die over het onderwerp een boek heeft geschreven, waar hij dertig jaar aan heeft gewerkt, was binnen de kortste keren door zijn meegebrachte voorraad boeken heen. Rest nog te vermelden dat in verband met de afwezigheid van de voorzitter ons bestuurslid Jan Hidde Wilzing de honneurs op een voortreffelijke manier waarnam.
Bedankt voor uw steun. Wij mogen als vereniging een bedrag ad € 294,64 tegemoet zien. Wij willen via deze weg alle stemmers hartelijk bedanken voor jullie stem.
Wij hopen dat u het volgend jaar ook weer allemaal wilt meedoen. Want zonder uw steun kunnen we niet.
Op 21 september jl. vond de jaarlijkse excursie van de vereniging plaats. Deze keer ging de reis naar de fraaie Achterhoek, waar het lommerrijke landschap op een prachtige zonovergoten dag de eerste tinten van de vroege herfst toonde. De eerste bestemming was het “kastelendorp” Vorden, waar we werden verwacht op kasteel Hackfort. De excursie stond dit jaar in het teken van Berend van Hackfort (± 1477-1557), de veldheer die in 1530 namens de hertog van Gelre Westerwolde veroverde. Jochem Abbes leidde het onderwerp in de bus in met een schets van de Gelderse Oorlogen en de rol van Berend van Hackfort in Westerwolde. We begonnen het bezoek met koffie en gebak op het terras van koetshuis met uitzicht op de moestuin van het kasteel. Daarna werden we opgesplitst in twee groepen die onder leiding van een gids het park (met imposante watermolen) en het kasteel bezichtigden. Hoogtepunt was daarbij het portret van Berend van Hackfort dat in de Grote Zaal van het kasteel hing. In het huis zelf was vooral de centrale hal met het imposante trappenhuis prachtig om te zien. Na een groepsfoto op het bordes van het kasteel vertrokken we van het landgoed om aansluitend in het centrum van Vorden de middagpauze door te brengen.
Om half twee werd de excursie vervolgd met een bezoek aan de historische Protestantse (Hervormde) kerk van Vorden, die in de Middeleeuwen aan St. Antonius was gewijd. In de ruime gotische kerk werden we opgewacht door twee gidsen van de plaatselijke kerkelijk gemeente die ons in twee groepen de bouwgeschiedenis van de kerk vertelden. In de kerk viel vooral het statige gotische koor op met een serie mooie gewelfschilderingen die bij de restauratie van 1995 werden ontdekt. Uiteraard stonden we stil bij de imposante grafzerk van Berend van Hackfort uit 1557 die niet meer op de grafkelder in het koor ligt, maar rechtop tegen de muur onder het orgel staat. In de 17e eeuw was het reliëf van de zerk nog zo scherp, dat op grond daarvan het portret – dat we op het kasteel zagen – kon worden geschilderd.
Na het bezoek aan de kerk van Vorden vertrokken we richting Lievelde. De route voerde ons onder andere langs Ruurlo (met het kasteel), waar Geert Teis ligt begraven. Kineke Kuper-Dijkmeijer vertelde in de bus iets over het leven en de betekenis van de dichter van het Grunnegs volkslaid. Dat was tevens een aanloop voor de voorzitter om alvast het volgende doel van de reis in te leiden: Erve Kots bij Lievelde. In dezelfde periode dat het Groninger regionalisme hoogtij vierde, begon landbouwer Bernard Weenink een openluchtmuseum in de monumentale boerderij die hij in 1936 had gekocht van de familie Kots. Het gaat om een prachtige boerderij uit plm. 1500, een zogenaamd “lös hoes”, dat rond 1750 werd aangepast en sindsdien grotendeels bleef bewaard. Op het erf staan verschillende historische waarin het oude boerenleven en tal van ambachten tot leven worden gebracht. Een soort openluchtmuseum van Arnhem in het klein, zo zou je Erve Kots kunnen typeren. Het geheel is prachtig, waarbij vooral het oude erve Kots (de hoofdboerderij) een “historische sensatie” op zichzelf is: zelfs het bewoonde – en ingerichte – voorhuis ademt nog steeds de sfeer uit de jaren ’30 van de vorige eeuw toen de familie Kots er nog woonde. De deelnemers genoten ervan, temeer omdat allerlei associaties met Westerwolde en herinneringen aan vroeger naar boven kwamen. Ook hier werden we door twee gidsen begeleid, terwijl er ook de gelegenheid was om het terrein met de gebouwen op eigen gelegenheid te bezichtigen. “Zo iets moesten we ook in Westerwolde hebben”, werd er gezegd…
Aan het einde van de middag vertrokken we richting huis, waarbij we onderweg Het roode hert in Dalfsen aandeden om daar het gezamenlijke diner te gebruiken. In een prima sfeer met geanimeerd gesprek werd nagepraat over hetgeen we de dag hebben gezien. Na het diner gingen we richting Onstwedde, waar we om 21.15 arriveerden bij de Juffertoren. “Een zeer geslaagde dag”, was het commentaar. Waarvan akte.
foto’s en tekst: Jochem Abbes.
De in het Friese Burgum woonachtige Groninger Arend Hazekamp publiceerde in april 2023 het boek Geestverwanten van Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Daarin wordt het verhaal vertelt van arbeiders en kleine zelfstandigen, die geen genoegen namen met hun miserabele leefomstandigheden en streden voor een beter leven. 
De charismatische oud-dominee Ferdinand Domela Nieuwenhuis hield hen voor dat ook zij recht hadden op een menswaardig bestaan. Een rechtvaardige en vrije socialistische samenleving was mogelijk, maar daar moesten ze zelf wel wat voor doen.
Dit vrije socialisme is een ‘vergeten’ sociale beweging in Nederland, die vooral in Friesland lange tijd sterk was vertegenwoordigd. Met behulp van het weekblad ‘De Arbeider’ werd het vrije, niet partijpolitiek gebonden, socialisme bijna vijftig jaar tot in de kleinste gehuchten in de drie noordelijke provincies verspreid en gepropageerd. Uiteindelijk overvleugelden de sociaaldemocratie en het communisme het vrije socialisme.
De beweging van de vrije socialisten was authentiek en op tal van terreinen maatschappelijk zeer actief. Onder haar aanhang telde zij tal van bijzondere en getalenteerde persoonlijkheden. Veel van de opvattingen die zij verkondigden, zijn verrassend actueel.
In zijn lezing die wordt gehouden op 19 oktober 2024 in het buurthuis te Jipsinghuizen gaat Arend Hazekamp in op Westerwolde, waar het vrije socialisme sterk was vertegenwoordigd.
Over de auteur:
Arend Hazekamp, geboren in 1963 op het Groningse Hogeland in Winsum, studeerde politicologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, waar hij ook zijn lerarenopleiding maatschappijleer voltooide. Hij werkt sindsdien in het onderwijs waar hij het lesgeven in zijn vakgebied combineerde met diverse managementfuncties. Vanaf 2013 is hij werkzaam voor de Hanzehogeschool in Groningen als opleidingsmanager.
Dit betreft een vooraankondiging. De uitnodigingen aan de leden worden op een later tijdstip verzonden door het secretariaat.
Met deze website brengen wij u graag op de hoogte van allerlei historische zaken over Westerwolde. Ook proberen we zoveel mogelijk de media te volgen en als we daar nieuws vinden dat u zou kunnen interesseren, dan vindt u dat ook hier.
Mocht u ook een bijdrage aan de website of aan ons tijdschrift Terra Westerwolda willen leveren, dan kunt u onze webmaster Marten Fokkens e-mailen via het adres info@verenigingwesterwolde.nl
Lid worden van onze vereniging?
U kunt zich aanmelden als lid van onze vereniging via deze link.
Rabobank
Onze huisbankier is de Rabobank, waar het voor ons als vereniging plezierig bankieren is. Ons banknummer is: RABO Bank IBAN NL80RABO0358606063
