Het boekje ‘Aaltje – vier generaties kinderen uit Smeerling in het Groningse Westerwolde’ (52 blz.) wordt 21 maart 2020 gepresenteerd tijdens de aftrap van het Aaltje-project in Smeerling.
Kosten: € 9,50 per stuk (=inclusief verzendkosten). Verzending na 21 maart.
U kunt het bestellen via info@aaltjesstee.nl
Kijk ook eens op www.aaltjesstee.nl
Een half jaar lang – van 20 december tot 20 juni – is de Groninger Zilverkamer van het Fonds Eemsmond helemaal gewijd aan Groninger dracht. Hoe kleedden de Groningers, man en vrouw, arm en rijk, boer, burger en ambachtsman zich tot in het begin van de negentiende(!) eeuw? Medewerkers van de Groninger Zilverkamer rolden van de ene verrassing in de andere bij de zoektocht naar kleding, uitrusting en poppen. De resultaten van die verrassingstocht delen zij graag met alle bezoekers onder de titel: “Een pracht van Groninger dracht!”
Wie vanaf de 20ste december de Groninger Zilverkamer bezoekt, komt niet alleen de verschillen tegen in kleding van arm en rijk, ook de onderlinge competitie tussen de ‘rijken’ – met name de ‘dames’ – komt letterlijk in vol ornaat tot uitdrukking. De armbanden, de halssieraden, de oorijzers, de spelden, de gespen, van goud en zilver, al dan niet belegd met bloedkoralen: ze tonen tezamen een levendig beeld van kleedgewoonten tussen halfweg de achttiende en het begin van de negentiende eeuw, inmiddels meer dan 200 jaar geleden.
In de kleding komt niet alleen het onderscheid tussen ambachtslieden en boeren naar voren, maar ook dat tussen weduwen en gehuwden wordt uitdrukkelijk getoond: knoopjes aan de voorzijde óf aan de achterzijde, dat maakte het verschil. De rijke dames lieten zich ook graag voorstaan op hun status: uit het hele land, maar zo nodig uit het verste buitenland, werden de chicste stoffen aangevoerd of geïmporteerd. Al moesten ze er maanden op wachten. En dan moesten de beste couturiers, zilversmeden en hoedenmaaksters er aan te pas komen, om van alle onderdelen een vorstelijk geheel te ‘smeden’.
Uit de hele provincie en zelfs van daar buiten, heeft de Zilverkamer materiaal in bruikleen kunnen krijgen. Van restaurant/museumboerderij Hermans Dijkstra wordt een ruim assortiment van kleding uit de boerenstand getoond. Ook uit de voormalige collectie Pilat uit Noordhorn, komt een rijke selectie van grote verscheidenheid. Een deel daarvan wordt zelfs te koop aangeboden. De wanden in de tentoonstellingsruimte worden getooid met ingelijste bedrukte en geweven stoffen uit de hele wereld. Het geheel is gelardeerd met antieke voorwerpen uit dezelfde periode als de getoonde kledij.
Het komende halfjaar zal de tentoonstelling “Een pracht van Groninger dracht” worden opgeluisterd met extra activiteiten zoals een modeshow in kleren uit vervlogen tijden. De datum voor die show wordt later bekend gemaakt.
Oude Kerkstraat 1, 9901JB Appingedam,
in het voormalige bankgebouw,
schuin tegenover de Nicolaikerk.
Openingstijden van de Zilverkamer:
Dinsdag t/m vrijdag van 11.00 – 17.00 uur.
Zaterdag van 11.00 – 16.00 uur.
Tel. 0596 – 626940.
Entreeprijzen € 5,- per persoon
Kinderen tot 12 jaar gratis
Voor groepen en rondleidingen kunt u contact opnemen met de conservatrice: mevr. H. Grimmius, tel: 06-26588992
Lezing door de heer Kees Kugel over de orgelbouwer Arp Schnitger
De Magnuskerk in Bellingwolde
Het Schnitger – Freytag orgel
Cartouche
Orgelspel door de heer Pieter Pilon
En natuurlijk de kerktoren in kerstsfeer
foto’s: Marten Fokkens
In de maand november organiseren De Verhalen van Groningen, Biblionet Groningen en VRIJDAG Advies in iedere Groninger gemeente een Café van de Vrijheid. Tijdens deze bijeenkomsten, die gepresenteerd worden door Marcel Nieuwenweg, halen we verhalen op over de Tweede Wereldoorlog en zoeken we Groningers die verhalen uit hun regio op een eigen manier willen doorvertellen. Op 14 november is iedereen van harte welkom in de Bibliotheek Ter Apel van 19.30 – 21.00 uur.
75 verhalen
De provincie Groningen viert en herdenkt volgend jaar 75 jaar Vrijheid met een groots opgezet provinciaal programma. De Verhalen van Groningen heeft van de provincie de opdracht gekregen het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Groningen te vertellen aan de hand van 75 ‘iconische’ verhalen uit alle Groninger gemeenten.
Een redactieraad bestaande uit Tweede Wereldoorlog-experts maakt de selectie eind november definitief.
Deze verhalen willen we graag op allerlei verschillende manieren laten doorvertellen. We zoeken kunstenaars, culturele instellingen, scholen, 4/5 mei comités, historische verenigingen en andere (lokale) organisaties die deze verhalen op hun eigen manier willen verbeelden. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht, theater, muziek, beeldende kunst, exposities of routes.
Café van de Vrijheid
In november 2019 wordt in iedere gemeente een Café van de Vrijheid georganiseerd, waar de verhalen uit de regio besproken worden. Daarbij is er ruimte voor wijzigingen of aanvullingen. Vervolgens willen we deze lokale verhalen koppelen aan makers en organisatoren. De verhalen kunnen vertaald worden in allerlei culturele producten.
Daarnaast wordt tijdens deze bijeenkomsten informatie verstrekt over het provinciale programma en worden (reeds in gang gezette) lokale initiatieven in het kader van 75 jaar Vrijheid geïnventariseerd. Bovendien zijn we voor het NIOD-project De Tweede Wereldoorlog in 100 Foto’s op zoek naar bijzonder fotomateriaal uit de Tweede Wereldoorlog. Heb je een foto uit die tijd? Neem deze dan mee naar een Café van de Vrijheid. Kunt je niet aanwezig zijn maar wil je de foto wel delen? Dan kun je een scan sturen naar info@deverhalenvangroningen.nl.
Praktische informatie
Lijkt het je leuk om met één van de verhalen uit jouw regio aan de slag te gaan? Of maak of organiseer je al iets in het kader van 75 Jaar Vrijheid? Heb je interessante verhalen te delen? Wil je meer weten over het provinciale programma? Je bent van harte welkom! We gaan graag met je in gesprek. De Cafés van de Vrijheid vinden plaats in bibliotheken. Voor muzikale omlijsting en een hapje en een drankje wordt gezorgd. Deelname is gratis. Opgeven kan via www.deverhalenvangroningen.nl/cafesvandevrijheid. Andere Café’s van de Vrijheid zijn in: Appingedam, Oude Pekela, Leek, Spijk, Finsterwolde, Hoogezand, Haren, Loppersum
Vanmiddag was er een drukbezochte ledenbijeenkomst in gebouw de Regenboog in Ter Apel. Voor deze bijeenkomst was Dr. Remi van Schaik uitgenodigd. Hij sprak over Westerwolde, relaties met Corvey, Osnabrück en Münster. Het betreft een onderzoek dat hij samen met de voormalige archeoloog van de Provincie Groningen, Henny Groenendijk, uitvoert. Het onderzoek van de twee pensionado’s is nog in volle gang en het was fijn dat de heer van Schaik alvast de eerste bevindingen wilde presenteren.
dr. R.W.M. (Remi) van Schaik Universitair docent (1995-2015)
Een verdere beschrijving van zijn lezing vindt u bij de uitnodiging die we in een eerder bericht op de website hebben geplaatst.
De heer van Schaik noemde in zijn lezing nog de kerkendatabase van Otto Roemeling, die onlangs ook digitaal beschikbaar is gekomen voor Groningen. U vindt dit op internet op de site www.corpusroemeling.nl.
Abdij van Corvey: https://nl.wikipedia.org/wiki/Abdij_van_Corvey
Bron: Rijksuniversiteit Groningen:
Westerwolde ‘achterlijk’ en ‘uithoek’? Archeologie en geschiedenis in discussie
Heersende opvattingen vanuit de geschiedschrijving over Westerwolde verdienen toetsing aan de hand van historische en archeologische bronnen uit de periode 1000-1650, met oog voor landschappelijke en maatschappelijke veranderingen, principieel bezien in relatie tot omliggende regio’s (Emsland, Drenthe, Oldambt). Kort verslag van wat reeds gedaan is (historiografie, archeologisch-landschappelijke inventarisatie, demografische analyse) en wat nog beoogd wordt (materiaalonderzoek, ontwikkeling landrecht).
Over de reeks
De Historische Vereniging Westerwolde en het MOW bieden deze novembermaand opnieuw een boeiende lezingenreeks onder de titel ‘Historische Avonden’. In vier verschillende lezingen verdeeld over drie avonden staat de historie van het Westerwoldse landschap centraal.
In de winter van 2020 en 2021 verschijnt de landschapsbiografie van Westerwolde. Deze biografie brengt de gelaagdheid en diversiteit van de bijzondere cultuurlandschappen van Westerwolde in beeld. De Historische Avonden lopen hierop vooruit en zoomen in op verschillende aspecten van de landschapsgeschiedenis van deze regio.
Sprekers zijn Jochem Abbes, Henny Groenendijk, Geert Volders en Jeroen Wiersma, allen verbonden aan de biografie.
Jenny Wildeman Luppens, bekend van haar vaak historisch getinte blog wildebloumkes.nl introduceert de sprekers.
De collectieregistrator van het museum, Iris Companjen, is bij elke lezing aanwezig. Geïnteresseerden in de collectie van het MOW kunnen bij haar terecht.
De lezingenreeks sluit naadloos aan bij de dan in het museum lopende wisselexposities. In de kleinere expo ‘Veldwerk’ verkennen drie fotografen elk op eigen wijze het Groninger landschap. Dit landschap is eveneens een grondthema in de gevarieerde hoofdtentoonstelling ‘Denkend aan Groningen’.
Praktische info
Elke lezing start om 20 uur, met na drie kwartier een pauze. Je kunt vanaf 19.30 uur in het museum terecht. De toegang bedraagt € 5,00 inclusief entree museum en een kopje koffie of thee.
Van plan om alle lezingen te bezoeken? Koop een strippenkaart! Verkrijgbaar bij de balie vanaf de eerste lezing voor € 11,50 voor 3 lezingen (€ 3,50 korting)
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde betalen slechts €4,00 per lezing of € 10,00 voor een strippenkaart van 3 lezingen.
Aanmelden nodig!
De lezingen vinden plaats in de Bruckmanzaal, vanwege een betere akoestiek. Helaas is de ruimte hier beperkt. Meld je aan en verzeker je van een plekje. Dit kan via de telefoon, aan de balie van het museum of door een e-mail te verzenden.
0597 – 531 509 | info@museumdeoudewolden.nl
Overzicht lezingen
5 november | Jochem Abbes
Westerwolde, ‘een kerk van ongekloven hout’
2 x 45 minuten
Eind 19e eeuw schreef de Bellingwolder hoofdonderwijzer Tjeert Velt een gedicht over Westerwolde, dat nadat men het in 1890 op muziek zette, al snel uitgroeide tot het Westerwoldse volkslied. Meester Velt ervoer de monumentale eiken van Westerwolde als een ‘kerk van ongekloven hout’. Hij doelde op de indrukwekkende natuur als religieuze ervaring. Velt was hierin geen unicum. Al eeuwenlang ervaren mensen het goddelijke in de natuur. Ook in Westerwolde had het leven in de nog ongerepte – en als groots, ruig en onvoorspelbaar ervaren – natuur een sterk religieuze dimensie. Abbes toont aan de hand van voorbeelden uit de afgelopen duizend jaar hoe geloof en bijgeloof, christendom en heidendom een (grote) rol in het alledaagse leven speelden.
drs. Jochem Abbes is projectleider van de landschapbiografie Westerwolde en werkt voor de Gemeente Westerwolde.
12 november | Geert Volders
Grenzen: lijnen en kronkels in het Westerwoldse landschap
2 x 45 minuten
Natuurlijke barrières zoals een rivier, een moeras of een heuvel vormden in het oude Westerwolde herkenningspunten voor een (vage) grens. In de loop der eeuwen kwamen daar kunstmatige grenzen bij, bedoeld om bestuurlijke eenheden te scheiden. Dit waren kaarsrechte lijnen, gemarkeerd door sloten, palen of keien. Zoals overal leidden verschillende opvattingen over de loop van een grens ook in Westerwolde tot conflict. Volders laat zien hoe grensconflicten hun sporen nalieten in het landschap, welke betekenis deze lijnen en kronkels hadden, maar bovenal hoe ze getuigen zijn van de rijke cultuurhistorie van Westerwolde.
Geert Volders MA is kernredacteur van de landschapsbiografie Westerwolde en werkt als algemeen manager bij Synagoge Groningen.
19 november | dubbellezing van Jeroen Wiersma en Henny Groenendijk
45 minuten per lezing
Jeroen Wiersma
Van natuur naar natuur en wat daar tussenin gebeurde
Westerwolde is één of twee eeuwen voor het begin van de jaartelling door de prehistorische bewoners verlaten en bleef dat de volgende 700 jaar. In die tijd moet het landschap zijn veranderd in een uitgestrekte wildernis. Rond 600 trokken nieuwe kolonisten echter weer het gebied in. In de daaropvolgende eeuwen vormden zij het natuurlijke landschap stukje bij beetje om tot een agrarisch cultuurlandschap. De realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur in de afgelopen drie decennia maakte langs grote delen van het beekdal van de Ruiten A weer ruimte voor natuur.
Jeroen Wiersma MA is medeauteur van de landschapsbiografie Westerwolde en werkt voor het Kenniscentrum Landschap, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Henny Groenendijk
Droge en natte archeologie in Westerwolde
Bij archeologen staat Westerwolde hoog aangeschreven. In de eerste helft van de vorige eeuw verrichtte Albert Egges van Giffen baanbrekend archeologisch onderzoek, onder andere in Wessinghuizen en Laudermarke. Bijna een eeuw na Van Giffens werk zijn de inzichten op de bewoningsgeschiedenis veranderd. Voormalig provinciaal archeoloog Henny Groenendijk toont aan waarom we de focus moeten verleggen van de droge archeologie op de essen naar de natte archeologie in de beekdalen.
Prof. dr. Henny Groenendijk is medeauteur van de landschapsbiografie Westerwolde en werkt onder meer als bijzonder hoogleraar Archeologie en maatschappij aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Liever de folder lezen? Klik dan hier: FolderHistorischeAvonden2019
Het Weenderveld gelegen tussen Harpel en Jipsingboertange was vroeger een groot veen- en heide gebied met hier en daar een plaggehut. Voor een project zijn we op zoek naar oude foto’s van het Weenderveld. Wie heeft foto’s van deze periode en wil ze aan ons beschikbaar stellen? Wij kunnen ze eventueel inscannen. Graag uw reactie naar info@verenigingwesterwolde.nl
De Emsländische Landschaft und Arbeitskreis Familienforschung (AFEL) organiseert een genealogische- en boekenbeurs in Lingen(D). Als u daarin geïnteresseerd bent, dan kunt u hiervoor op 25 oktober terecht van 13.30 tot 17.30 uur in 49809 Lingen(Ems), Halle IV, Kaiserstrasze 10 A. De toegang is gratis.
De foto’s zijn gemaakt door Jan S. Huizing.
De tekst is van José van Dijk.
Excursie naar Kleef en ’s Heerenberg – 21 september 2019.
Een prachtige zonnige dag gestart in Sellingen en op tijd vertrokken naar Kleef. Net over de grens hadden we file maar door een kopje koffie in de bus was dit wel opgelost. De chauffeur had ook de radio aan waarbij je wat kon horen van de herdenkingen van de Market Garden, o.a. Schotse doedelzakken. Verlaat kwamen we aan bij de Zwanenburcht in Kleef waar het een en ander ons werd uitgelegd. Deze burcht bepaalt het stadsbeeld van Kleef en het was ook de residentieslot van de familie Van der Marck. Gravin Margaretha van Arenberg was ook een geboren Van der Marck, een grafelijk geslacht. Een gedeelte van de burcht hebben we kunnen bekijken. Daarna naar de beroemde Kleefse Tuinen. Graaf Johan Maurits heeft in zijn geliefde residentiestad Kleef vele sporen achter gelaten, die grote invloed hadden op de tuinarchitectuur van de 17 e eeuw. Bij het Altes Landhaus im Forstgarten hebben we een kopje koffie en een apfelstrudel genuttigd nadat we de prachtige tuinen hadden bezichtigd.
Huis Bergh. In ’s Heerenbergh ligt de grootste waterburcht van ons land .Hier woonde ooit een Maria van Nassau , een zus van Willem van Oranje. We hebben het prachtige interieur en schilderijen gezien en een rondleiding door een gids gehad. Onderweg naar huis stond ons een heerlijk diner te wachten.
Ik vond het zeer de moeite waard om dit alles eens gezien te hebben en ook wat van de uitleg te hebben meegekregen. Op internet kun je nog veel meer lezen. Voor mij en mijn man een reden om zelf het eens te gaan bekijken. Er is veel te zien en je kunt er prachtig wandelen in het eens zo mooie kuuroord Kleef. De omgeving het Montferland is zeer aan te bevelen. Al met al weer een prachtige dag. Hartelijke dank en ik ben benieuwd wat er volgend jaar op het programma staat.
José van Dijk
Er zijn nog plaatsen vrij voor onze excursie naar Kleef en ’s Heerenberg op zaterdag 21 september a.s. U kunt zich nu nog opgeven. Klik op de link voor meer informatie.