Ter Apel – In de middeleeuwen kwam er heel wat kijken bij een bouwwerk zoals dat van Klooster Ter Apel. Er waren natuurlijk nog geen vrachtwagens en machines. Alles werd met de hand gemaakt. Of met behulp van werktuigen, die ook eerst met de hand gemaakt moesten worden. Hoe dat in zijn werk ging kunnen bezoekers van Middeleeuws Ter Apel dit jaar in het echt komen bekijken of er zelfs een steentje aan bijdragen.

Middeleeuwse bouwplaats

“Dit jaar gaan we bouwen”, vertelt bouwmeester Marius de Bruijn van Middeleeuws Ter Apel enthousiast. “Er komt een ware middeleeuwse bouwplaats op het evenement, waar bezoekers de vaklieden aan het werk kunnen zien, maar ook zelf mogen helpen. Bij een klooster zien we niet alleen de karakteristieken van klooster- en kerkbouw, maar ook die van huizenbouw. Bij het kloostercomplex hoorden immers veel omringende gebouwen. Op Middeleeuws Ter Apel 2017 gaan we daarom samen met de bezoekers bouwen aan een kloostergewelf en een lemen huis, waarvan eerst de fundering wordt gelegd met kloostermoppen.”

Kloostergewelf

Een kloostergewelf is een gewelf, dat ontstaat als twee gelijke tongewelven elkaar in een rechte hoek van 90° snijden. Het gewelf ontstaat door alle vier muren in een boogvorm op te metselen en is daardoor net het tegendeel van het kruisgewelf of graatgewelf, waar de gewelfkappen de dragende elementen zijn. Een kloostergewelf kan ook als een vierkante koepel beschouwd worden.
Vaklui aan het werk
Niet alleen was er veel geld nodig om te bouwen, er waren dus ook heel veel vakmensen nodig. Helemaal bovenaan stond de bouwmeester, hij was niet alleen de architect, maar ook de opzichter en de aannemer. Hij gaf leiding aan het werk en hield contact met de opdrachtgever. Verder waren er timmerlieden, metselaars, steenhouwers, glas-in-loodzetters, smeden, dakdekkers, etc. Veel van deze vakmensen zullen bezoekers op Middeleeuws Ter Apel ook echt aan het werk zien en in sommige gevallen zelfs mogen helpen.

Over Middeleeuws ter Apel

Middeleeuws Ter Apel is een van de meest authentieke middeleeuwse evenementen in Nederland, dat plaats vindt bij het Klooster in Ter Apel. Het voert de bezoeker terug naar het jaar 1465, het jaar waarin het Kruisherenklooster in Ter Apel in gebruik werd genomen. Het evenement vindt elk jaar in het eerste weekend van september plaats, dit jaar dus op 2 en 3 september.
Natuurlijk is er buiten het thema om nog heel veel meer te zien en te doen dit weekend. Wat dacht je van de veldslag waar de ridders elkaar bevechten. Boogschieten op de boogschietbaan. Bij diverse deelnemers kunnen de bezoekers meedoen aan leuke doe-dingen zoals bijvoorbeeld vilten. Er is een speurtocht voor de kinderen. En wat dacht je van op de foto in middeleeuwse kleding met het hele gezin. Op zaterdag is er het middeleeuwse banket, waar men van te voren op kunt inschrijven via de website, www.middeleeuwsterapel.nl. Laat de pannenkoeken je smaken en misschien daarna een zelfgebakken stokbroodje? Eigenlijk is een dag te kort om alles te zien en te doen dus.

Binnenkort ontvangen de leden van de Historische Vereniging Westerwolde het zomernummer van Terra Westerwolda. Het blad is in de loop van juli ook weer verkrijgbaar bij verschillende (boek)winkels in de regio en bij boekhandel Godert Walter in Groningen.

Plaggenhut op het Weenderveld
Marten Fokkens, onze webmaster, plaatst met enige regelmaat oude foto’s op de website van de HVW. Onlangs was dat een zwart-witfoto van een plaggenhut. ‘Weenderveld – Weenderwieke’ was de enige informatie die erbij stond. Een oproep had resultaat. Dankzij onze leden Gré Fennema en Berend Potse kwam Hans ter Heijden op het spoor van Tetje (90) en Joke (88) Swarts uit Vlagtwedde. Met hen bezocht hij de plek waar de hut stond. Hun grootouders woonden er, maar zelf werden ze ook in zo’n hut geboren.

Willem Heero Dinkla
De plaggenhut droeg de naam ‘Arbeid adelt’. Het had ook de naam kunnen zijn van de statige boerderij van het geslacht Dinkla in Bellingwolde. Tjarko van Dijk interviewde Willem Heero Dinkla over het ‘werken met de krachten van de natuur’. Over arbeiderswoningen in de gemeente Vlagtwedde schreef Joop Tilbusscher een rijk geïllustreerd artikel. Ook is er aandacht voor een bijzondere oorlogsfoto en het helaas afgebroken Hotel de Poort in Ter Apel.

Vaste rubrieken
In de rubriek ‘Literatuurgeschiedenis’ een artikel over Ammo Henderikus Smith, de in Onstwedde geboren schrijver van ‘Roege Wilt’. Hij publiceerde onder de schuilnaam Gerrit Witse ook gedichten in de bundel ‘Schoulappers’. Jan Huizing beschrijft in ‘Uitgelicht’ een wel heel bijzonder relatiegeschenk en dook ook weer de Groninger Archieven in voor zijn rubriek ‘Uit de geschiedenis van Westerwolde’. Maar er is meer. Leest u maar!
____________________________

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 20,00 per jaar (m.i.v. 1 januari 2018 € 25,00). Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.
Het blad is voor € 4,95 ook te koop bij diverse winkels in de regio. Het verschijnt drie keer per jaar. Het volgende (winter)nummer komt in november 2017 uit.
Reacties
Voor reacties of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: taalschuur@hetnet.nl

Om de tekst te lezen, kunt u op het artikel klikken en het dan vergroten.

Onze website was weer eens gehackt, daardoor moest de provider een oude versie van de website terugzetten. Dat mensen hier lol aan hebben is onbegrijpelijk. Aan de webmaster de schone taak om de verloren gegane berichten weer op te duikelen. We doen ons best om alles weer zoveel mogelijk te herstellen. Als u wat mist dan weet u nu hoe dat komt.

Volgens verwachting is de belangstelling groot. In de voorintekening zijn al enkele honderden exemplaren gereserveerd. Het boek zal verschijnen op zaterdag 29 april.
Voor HVW-leden worden exemplaren apart gehouden die alléén door voorintekening gereserveerd kunnen worden. De prijs bij voorintekening bedraagt 19,95 euro. De HVW-leden krijgen er dan gratis een exemplaar van de DVD Troapel 1964 bij (normale prijs 10 euro). De voorintekening eindigt op 15 april. Daarna gaat de prijs van het boek omhoog naar 24,95 euro.
Voor-intekenen kan op 2 manieren: via een mailtje naar rfewolf@gmail.com of een briefje naar R.F.E.Wolf, Paalslagen 3, 9468HL Annen. De verzendkosten (incl. stevige verpakking en track & trace) bedragen 5 euro. Bij meerdere boeken tegelijk (max 5 stuks) zijn de verzendkosten € 6,95 voor het hele pakket. Vermeld wel even dat u lid bent van de HVW.

Let Op ! De datum van de boekpresentatie is verschoven naar 7 mei in het Boschhuis in Ter Apel. 

Harrie Ruben uit Woldendorp zond ons dit lied dat hij vond ik een schrift van zijn moeder.

’t Westerwoldsche lied

Ver van huis van vrouw en kind’ren
Op het Westerwoldsche grond
Moet de werkman zwoegen slaven
Daar zingt hij zijn werkmanslied

Onder ’t knot van dominee Buiskool
En de vloek van Berenbroek
En de hele kapitale bende
Heeft hij daar een gruwelijk lot

Aan de rand van zand en heide
In de heetste zonneschijn
In een vlaag van wind en regen
Krimpt hij daar zo in van pijn

Dan krijgt hij z’n laatste maaltijd
Worst en bonen altijd weer
Knorrend gierend als het varken
Ligt hij daar in ’t hok terneer

’s Avonds om een uur of negen
Dan legt hij zijn lichaam neer
’s Morgens bij het vroeg ontwaken
Doen hem al zijn leden zeer

Want hij wentelde en zuchtte steeds
Denkt aan vrouw en zijn gezin
Die in armoe achterbleven
Want er komt geen geld meer in

Kind’ren vragen steeds om voedsel
Moeder drukt het hart van pijn
Vader balt de vuisten samen
Want er zou geen werk meer zijn

Uit de oude rotte veste
Van de oude maatschappij
Willen wij een nieuwe bouwen
Dan is ieder mensch weer vrij

De laatste twee regels worden bij het zingen steeds herhaald (bis).

https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/de-drijver-jan-buiskool

Ter Apel – In de middeleeuwen kwam er heel wat kijken bij een bouwwerk zoals dat van Klooster Ter Apel. Er waren natuurlijk nog geen vrachtwagens en machines. Alles werd met de hand gemaakt. Of met behulp van werktuigen, die ook eerst met de hand gemaakt moesten worden. Hoe dat in zijn werk ging kunnen bezoekers van Middeleeuws Ter Apel dit jaar in het echt komen bekijken of er zelf een steentje aan bijdragen.

Middeleeuwse bouwplaats

“Dit jaar gaan we bouwen”, vertelt bouwmeester Marius de Bruijn van Middeleeuws Ter Apel enthousiast. “Er komt een ware middeleeuwse bouwplaats op het evenement, waar bezoekers de vaklieden aan het werk kunnen zien, maar ook zelf mogen helpen. Bij een klooster zien we niet alleen de karakteristieken van klooster- en kerkbouw, maar ook die van huizenbouw. Bij het kloostercomplex hoorden immers veel omringende gebouwen. Op Middeleeuws Ter Apel 2017 gaan we daarom samen met de bezoekers bouwen aan een kloostergewelf en een lemen huis, waarvan eerst de fundering wordt gelegd met kloostermoppen.”

Kloostergewelf

Een kloostergewelf is een gewelf, dat ontstaat als twee gelijke tongewelven elkaar in een rechte hoek van 90° snijden. Het gewelf ontstaat door alle vier muren in een boogvorm op te metselen en is daardoor net het tegendeel van het kruisgewelf of graatgewelf, waar de gewelfkappen de dragende elementen zijn. Een kloostergewelf kan ook als een vierkante koepel beschouwd worden.

Bouwen in de Middeleeuwen

Bij het bouwen van een kerk of kathedraal in de middeleeuwen kwam nog heel wat kijken. Materialen werden niet, zoals tegenwoordig, prefab door vrachtwagens aangeleverd. Timmerlieden moesten eerst de karren en schuiten maken voor de aanvoer van de materialen. De timmerlieden maakten ook de benodigde gereedschappen, steigers, platforms, hellingbanen en katrollen. Kant en klare bakstenen bestonden nog niet, dus steenhouwers gaven de stenen één voor één de juiste vorm.

Vaklui aan het werk

Niet alleen was er veel geld nodig om te bouwen, er waren dus ook heel veel vakmensen nodig. Helemaal bovenaan stond de bouwmeester, hij was niet alleen de architect, maar ook de opzichter en de aannemer. Hij gaf leiding aan het werk en hield contact met de opdrachtgever. Verder waren er timmerlieden, metselaars, steenhouwers, glas-in-loodzetters, smeden, dakdekkers, etc. Veel van deze vakmensen zullen bezoekers op Middeleeuws Ter Apel 2017 ook echt aan het werk zien en in sommige gevallen zelfs mogen helpen.

Over Middeleeuws ter Apel

Middeleeuws Ter Apel is een van de meest authentieke middeleeuwse evenementen in Nederland, dat plaats vindt bij het Klooster in Ter Apel. Het voert de bezoeker terug naar het jaar 1465, het jaar waarin het Kruisherenklooster in Ter Apel in gebruik werd genomen. Het evenement vindt elk jaar in het eerste weekend van september plaats, dit jaar dus op 2 en 3 september.

Stichting Middeleeuws Ter Apel
Postbus 136
9560 AC Ter Apel

Binnenkort ontvangen de leden van de Historische Vereniging Westerwolde het voorjaarsnummer van Terra Westerwolda. Het blad is in de loop van maart ook weer verkrijgbaar bij verschillende (boek)winkels in de regio en bij boekhandel Godert Walter in Groningen.

Wilde hartstocht in Westerwolde
Henk Lagerweij (82) was in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw docent Nederlands op de Rijks HBS (later RSG) in Ter Apel. Regionale en landelijke bekendheid kreeg hij als cabaretier en liedjeszanger. Hij trad vaak samen op met zijn oud-leerling pianist Martin van Dijk. In theaters in Stad en Ommeland, maar ook bij de RONO (nu Radio Noord), NCRV en VARA. Met Hans ter Heijden blikt hij terug op die jaren, waarin hij bekende liedjes schreef als ‘Het kerkje van Oterdum’, ‘De Waddenzee’ en natuurlijk: ‘Westerwolde, land van wilde hartstocht’!

Villa Benvenuto
Bé Scholte haalt jeugdherinneringen op aan Bourtange en Arne Jansen schrijft over zijn jeugd in villa ‘Benvenuto’ in Bellingwolde. En waarom is die prachtige villa eigenlijk gesloopt? Onze jonge vliegende reporter Sanne Meijer belandde in Abeltjeshuis en brengt verslag uit. Zij is nu overigens ook wekelijks te beluisteren op Radio Noord! Terug van weggeweest is de rubriek ‘Het portret van…’. En is Westerwolde conservatief? Lees de column ‘Siste Viator’ van Jochem Abbes.

Mobilisatietheepot
Verder dook Jan Huizing weer in de archieven en ontrukte hij klokkengieter Tittie Goosens aan de vergetelheid. Naast de vaste rubrieken is er verder aandacht voor ‘Dij mooie, zangerge Westerwoldsche taol’ en vertelt Tjarko van Dijk van Museum de Oude Wolden over de ‘mobilisatietheepot’.

Veel leesplezier!

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 20,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.
Het blad is voor € 4,95 ook te koop bij diverse winkels in de regio. Het verschijnt drie keer per jaar. Het volgende (zomer)nummer komt in juli 2017 uit.

Reacties
Voor reacties of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, eindredacteur van Terra Westerwolda, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: taalschuur@hetnet.nl