Groningen constant – behoudt van ’t lant
Lezingenserie n.a.v. 350 jaar Rampjaar 1672 in 3 avonden.
In het kader van 350 jaar “Gronings Ontzet” biedt Cultuurhistorisch Bureau Siste Viator een lezingenserie aan over de gebeurtenissen rond het Rampjaar. Historicus Jochem Abbes zal in 3 lezingen nader ingaan op de achtergrond van deze buitengewoon boeiende periode uit onze vaderlandse geschiedenis.
De lezingenserie (cursus) is als volgt ingedeeld: 1. het voorspel (1650-1670); 2. de oorlog (1670-1674) en 3. het naspel (1674-1713).
Locaties en data:
Ter Apel, Hessebibliotheek (Molenplein 25): 23 mei – 30 mei – 13 juni.
Winschoten, Lutherse kerk (Vissersdijk 70): 25 mei – 1 juni – 8 juni.
Aanvangstijdstip: 19.45 u. (inloop 19.30 u.). Kosten deelname per avond: € 12,50. Passepartout voor alle 3 lezingen: € 30,- Consumpties inbegrepen.
Aanmelding voor de lezingen in Ter Apel via: klantenservice@bibliotheekgroningen.nl.
Aanmelding voor de lezingen in Winschoten via: jochemabbes@sisteviator.nl.
Na aanmelding ontvangt u nadere informatie en een bevestiging van deelname.
Toelichting
Dit jaar wordt op vele plaatsen het roemruchte Rampjaar 1672 herdacht. Koning Lodewijk XIV van Frankrijk, koning Karel II van Engeland, de Munsterse prinsbisschop Christoph Bernhard van Galen en prinsbisschop Maximiliaan Hendrik van Beieren van Keulen verklaarden de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden de oorlog en vielen het land aan. “Het volk was redeloos, de regenten radeloos en het land reddeloos” volgens een oud gezegde. Ondanks het uitgekiende diplomatieke (en spionage-) netwerk van de Hollandse raadpensionaris Johan de Witt, ontsnapte het geheim Verdrag van Dover van 1 juni 1670 aan zijn aandacht.
De gevolgen leken aanvankelijk desastreus, maar de Hollandse Waterlinie hield stand en admiraal Michiel de Ruyter wist de Engelse en Franse vloten in de Slag bij Solebay op afstand te houden. De prins van Oranje werd ondertussen als redder in nood als kapitein-generaal aangesteld, terwijl De Witt en zijn broer werden geslachtofferd in een voor Nederlandse begrippen afgrijselijke lynchpartij.
De prinsbisschop van Munster was ondertussen het oosten en het noorden van het land binnengevallen en richtte na de verovering van Oost-Groningen en Coevorden zijn pijlen op de stad Groningen. Bourtange hield als enige van de Oost-Groninger schans stand dankzij de onbuigzame houding van kapitein Bernhard Johann Prott, de commandeur van dat moment. Via de ontruimde schansen in het noorden vielen de Munsterse troepen het Oldambt en Westerwolde binnen en voegden zich met de troepen op de Hondsrug samen voor de belegering van Groningen. De “Stadjers” hielden echter stand en op 28 augustus staakten de Munsterse troepen het vuren.
De Munsterse aanval bracht in de provincies Groningen en Drenthe heel wat teweeg, met hoogte- en dieptepunten in het krijgsverloop. De verdediging verliep aanvankelijk rampzalig, waarbij het standhouden van Bourtange dankzij de onvermurwbare commandeur Johan Bernhard Prott één van de weinige lichtpunten was. Hoewel de Republiek bijna onder de voet was gelopen, keerde door toevallige en berekende kansen het tij en herstelde de veerkracht van de bevolking. Op bijna miraculeuze wijze overleefde de Republiek de bijna fatale oorlog, maar het hoogtepunt van de Gouden Eeuw was voorbij, zo bleek in de jaren daarna.