Ter Apel krijgt een Historische Kring

Achter de schermen wordt hard gewerkt aan het oprichten van een Historische Kring Ter Apel. Initiatiefnemers zijn Lienke Lanting, Reind Krikke, Rienhart Wolf en Jakob Been. Aanleiding is de oproep van Rienhart Wolf tijdens de presentatie van zijn boek ‘Vervlogen tijden’ in mei vorig jaar in een afgeladen Hotel Boschhuis in Ter Apel. Wolf schreef tot mei vorig jaar artikelen voor de rubriek ‘Vervlogen tijden’ in deze krant en zijn werkzaamheden zijn overgenomen door Jakob Been.

“We willen ons beslist niet afzetten tegen de Historische Vereniging Westerwolde”, benadrukken de initiatiefnemers. “Integendeel. We worden ‘een club binnen de club’, we handelen onder de vleugels van de historische vereniging. Je mag om te beginnen alleen maar meedoen aan de activiteiten van de Historische Kring Ter Apel als je lid bent van de Historische Vereniging Westerwolde.”

De werkgroep in oprichting is bezig met het samenstellen van een programma voor de komende maanden. “Dan moet je denken aan bijvoorbeeld een historische wandeling door Ter Apel met behulp van oude foto’s, maar ook aan lezingen in bij voorkeur de Hesse bibliotheek. Verder willen we inwoners op leeftijd gaan interviewen die een boeiend verhaal over vroeger kunnen vertellen. Er worden opnames gemaakt van het gesprek en de tekst wordt eveneens op papier gezet. Daarnaast is het de bedoeling om drie keer een artikel over Ter Apel te schrijven, dat wordt geplaatst in Terra Westerwolda; het tijdschrift van de Historische Vereniging Westerwolde.”

U wilt meer informatie over de Historische Kring Ter Apel in oprichting? Stuur dan even een mail naar jbeen01@hetnet.nl

bron: Ter Apeler Courant gepubliceerd met toestemming van Paul Abrahams.

Uitnodiging bijeenkomst 425 jaar verovering van Westerwolde door graaf Willem Lodewijk van Nassau.


Graag willen wij u hierbij uitnodigen voor de (herdenkings-)bijeenkomst van de Historische Vereniging Westerwolde op zaterdag 3 november 2018 in de Hervormde kerk (Marktplein 2A) te Bourtange. De bijeenkomst begint om 13.30 u.

De eerder aangekondigde ledenbijeenkomst in oktober is dus verplaatst naar 3 november! Dit bericht is op 24 oktober 2018 aangepast i.v.m. een wijziging in het programma.


Na de herdenking van 450 jaar verovering van het Huis te Wedde als aanloop naar de Slag bij Heiligerlee in 1568, hebben we dit jaar nog een bijzonder jaar te gedenken. In 1593 werd Westerwolde namelijk veroverd door graaf Willem Lodewijk van Nassau namens de Staten-Generaal. Het was het voorspel op de belegering en verovering van de stad Groningen door prins Maurits in het daaropvolgende jaar (de ‘Reductie’ van Stad & Lande in 1594).

Sinds het “Verraad van Rennenberg” in 1580 was onze provincie in Spaanse handen en 13 jaar later begon de “Groninger schansenkrijg” om ook onze provincie aan de Unie van Utrecht toe te voegen. In 1593 werd Oost-Groningen in het krijgstoneel betrokken, waarbij Willem Lodewijk de Spaanse bevelhebber Francisco Verdugo als tegenstander tegenover zich vond. Onder wisselende krijgskansen, waarbij o.a. de Bellingwolderzijlschans (Oudeschans) werd aangelegd, het Huis te Wedde werd veroverd en heroverd en de schans te Bourtange uiteindelijk werd ingenomen en voltooid, lukte het plan. Op 28 oktober kwam Willem Lodewijk voor het Huis te Wedde, verdreef de Spaanse bezetting definitief en trok verder naar Bourtange waar hij de schans bezichtigde. De gebeurtenissen waren van groot militair-strategisch belang en markeerden het begin van “Westerwolde Generaliteitsland”. Het is dit jaar 425 jaar geleden dat deze gebeurtenissen zich in onze landstreek hebben afgespeeld. Voor onze vereniging (en Westerwolde!) belangrijk genoeg om in een passende bijeenkomst hierbij stil te staan.

Het bestuur stelt het volgende programma voor: z.o.z.

Programma

  1. Welkom
  2. Toelichting van het programma.
  3. ‘Oranje en Nassau in de Tachtigjarige Oorlog’, door historicus Arnout van Cruyningen. In zijn voordracht zal Van Cruyningen de rol belichten van Willem van Nassau, Prins van Oranje, en zijn talrijke Nassause verwanten in de Tachtigjarige Oorlog. Niet alleen de Prinsen van Oranje maar vele telgen uit andere takken van het Huis Nassau waren als militair betrokken bij de strijd in de Nederlanden. Twaalf ‘Nassause Helden’ gaven zelfs hun leven in die strijd. Arnout van Cruyningen publiceerde diverse boeken over het Huis Oranje-Nassau en de Nederlandse geschiedenis. Zijn recentste uitgaven zijn ‘Stadhouders in de Nederlanden’, ‘De Tachtigjarige Oorlog’, en ‘De Opstand 1568-1648’.
  4. Pauze
  5. ‘De verovering van Westerwolde in 1593 en de langdurige gevolgen daarvan’, door historicus Jochem Abbes. In zijn voordracht zal Abbes ingaan op de ‘Groninger schansenkrijg’, de rol en persoon van graaf Willem Lodewijk en de verstrekkende betekenis van 1593, “het jaar van de bevrijding van Oost-Groningen” (Overdiep) voor Westerwolde. Zijn bijdrage is tevens de inleiding op het volgende onderdeel van het programma.
  6. Onthulling van het wapen van prins Willem van Oranje-Nassau in de kerk.
  7. Dankwoord en afsluiting.
  8. Receptie/borrel.

Het bestuur hoopt velen van u te mogen begroeten bij deze bijzondere bijeenkomst. Neemt u gerust een introducé mee. Graag tot dan!

Met vriendelijke groet,

namens het bestuur,

Kineke Kuper-Dijkmeijer, secr.

Historische Avonden 2018 25 oktober tot en met 6 december | elke donderdagavond

De Historische Vereniging Westerwolde en het MOW bieden dit najaar een boeiende lezingenreeks onder de titel ‘de Historische Avonden’. In zeven verschillende lezingen staat het thema opstand centraal. Alle sprekers vertellen verhalen over verzet en strijd door de eeuwen heen. De sprekers in deze reeks verlaat het oosten van Groningen om in onderwerpen te duiken die vaak Europese gevolgen hadden en soms meer, soms minder in de regio gevoeld werden.

Erfgoedcafé 25 oktober

We starten de reeks met een gezellig erfgoedcafé, waarbij jezelf verhalen en historische foto’s uit kunt wisselen met andere bezoekers. Het museum en de historische vereniging zijn aanwezig om mee te praten. Dirk Kome zwengelt verhalen aan door stil te staan bij de tentoonstelling Fotografen van de vooruitgang, met moderne foto’s van zijn hand en historische foto’s van Tonnis Post.

Praktische info

Elke lezing start om 20 uur. Je kunt vanaf 19.30 uur in het museum terecht.

De toegang bedraagt € 5,00 inclusief entree museum en een kopje koffie of thee.

Van plan om meerdere lezingen te bezoeken? Koop een strippenkaart! Verkrijgbaar bij de balie vanaf de eerste lezing voor € 11,50 voor 3 lezingen (€ 3,50 korting)

Leden van de Historische Vereniging Westerwolde betalen slechts € 4,00 per lezing
of € 10,00 voor een strippenkaart van 3 lezingen.

Locatie MOW:

Hoofdweg 161 9695 AE Bellingwolde
0597 – 53 15 09


25 oktober

Dirk Kome

Fotografen van de vooruitgang, erfgoedcafé met lezingen

We starten dit jaar met een extra gezellige avond waarbij fotograaf Dirk Kome op speelse wijze op meerdere momenten van de avond zal vertellen over zijn project Fotografen van de vooruitgang. In het museum vind je de bijbehorende tentoonstelling met dezelfde naam.

Fotografen van de vooruitgang toont historische foto’s van Tonnis Post, vooral bekend van zijn serie foto’s van plaggenhutten in Westerwolde. Foto’s die de Bellingwolder arts Pieter Bloemers Middendorp gebruikte om te pleiten voor betere huisvesting in de regio. Sociale fotografie als een vorm van actievoeren! Dirk Kome bracht de afgelopen jaren niet alleen veel van het oeuvre van Tonnis Post boven water, maar ging ook op zoek ging naar wat er terecht kwam van de plekken en personen op de foto’s van Post. Zijn foto’s vertellen het verhaal van het oosten van Groningen anno nu. Kome vertelt over meerdere onderdelen van de tentoonstelling/het project.

Neem vooral ook je eigen historische foto’s mee en deel verhalen met andere bezoekers.


1 november         

Geert Volders    

De mislukte revolutie van 1918

In november 1918 komt er na vier jaar strijd eindelijk een wapenstilstand, waarmee de Eerste Wereldoorlog ten einde komt. De Duitse keizer treedt af. In zijn land komt een einde aan eeuwenlang vorstelijk bestuur. Met de wapenstilstand keert de rust allerminst terug. Gedesillusioneerde soldaten vinden bij thuiskomst werkloosheid en hongersnood. Overal in Europa heerst angst voor een revolutie zoals die een jaar eerder in Rusland plaatsvond. Te midden van alle chaos bevindt zich het neutrale Nederland. In de week van 9 november 1918 meent de socialistische leider Troelstra dat Nederland klaar is voor een revolutie. Zijn revolutiepoging zou de geschiedenis ingaan als ‘de vergissing van Troelstra’. Maar wat gebeurde er nu eigenlijk in die spannende novembermaand in 1918? Historicus Geert Volder blikt terug op een revolutiejaar dat aan Nederland voorbij ging.


8 november

Dr. Harm Veldman

Beeldenstorm 1566

De geschiedenis telt talloze Beeldenstormen, waaronder die uit 1566 in de Nederlanden. Wat dreef de mensen die de beelden letterlijk bestormden? Waren dat revolutionairen? Hongerlappen? Of vrome mensen die geen beeld in de kerk wilden? De achtergrond is veelkleurig: sociaal en radicaal, ook reformatorisch. We bekijken 1566 in zijn historische context: de Nederlanden dreigen een Spaanse provincie te worden, waar alleen de rooms-katholieke kerk de dienst uitmaakt en waar geen echte democratie bestaat, wel tirannie of dictatuur door de Spaanse koning Philips II. Hij laat eerst zijn halfzus Margaretha regeren, maar ze is veel te slap. Ze laat zo veel toe dat de protestanten hun kansen grijpen: hagenpreken en daarna beeldenstorm. Maar niet overal. Hoe denken de protestanten over beelden? En mag men zich verzetten tegen de koning van Hispanje? En belangrijk voor Groningers: heeft de beeldenstorm ook toegeslagen in Groningerland? Historicus Harm Veldman beantwoordt deze vragen en meer.


 


15 november       

Mineke Bosch    

Opstandige vrouwen

De strijd om het vrouwenkiesrecht in Groningen en daarbuiten, tussen 1894 – 1919

In deze lezing neem Mineke Bosch de toehoorders mee naar de strijd die vrouwen voerden om kiesrecht te verkrijgen op dezelfde voet als mannen. Groningen liep in de strijd bepaald niet achteraan. Behalve Aletta Jacobs waren er nogal wat andere Groningse vrouwen uit stad en ommeland actief, zoals Annette Versluys-Poelman, Titia van der Tuuk, Betsy Bakker-Nort en Anna Polak. Wie waren deze vrouwen? Waren het – zoals boze socialistische tongen beweerden – dames die uit verveling het beperkt kiesrecht eisten ter versterking van de eigen klasse? En hoe bereikten deze vrouwen hun doel?



22 november      

Marianne Kruijswijk

De strijd voor algemeen kiesrecht in het Oldambt

Wie heeft het hier voor het zeggen?

Het einde van de negentiende eeuw was de periode van de grote emancipatiebewegingen. In die beweging speelde het verkrijgen van het kiesrecht een grote rol. Arbeiders, de kleine luyden van Abram Kuyper en de vrouwen steden om dit hoog gewaardeerde recht. Deze lezing vertelt het verhaal van de ontwikkeling van het kiesrecht van 1850 tot 1920 en de effecten ervan in het Oldambt en Westerwolde. Marianne Kruijswijk is archivaris en historicus en werkt in Winschoten als directeur van het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt.


29 november      

Anna van der Molen        

Georganiseerd verzet in WOII

Anna van der Molen, coördinator van het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, vertelt deze avond over de collectie van het OVCG en welke schat aan informatie hier te vinden is. In het depot liggen officiële papieren, persoonlijke documenten als dagboeken en brieven, maar ook affiches, foto’s en objecten. Over het verzet in Oost-Groningen is genoeg te vinden. Het lastige is soms al deze verschillende archiefstukken met elkaar verbinden. De aanwezigen worden uitgedaagd om zelf deze puzzel te maken. Hoe maak je een compleet verhaal met snippers informatie? Door bronnen te combineren worden meerdere verhalen uit het verzet in Oost-Groningen verteld, van hulp aan onderduikers tot gewapende overvallen. Verschillende personen en gebeurtenissen uit de jaren 1940-1945 staan hierbij centraal.


6 december        

Tjarko van Dijk/Obby Veenstra    

Karl Marx in Oost Groningen

Dit jaar is het 200 jaar geleden, dat Karl Marx werd geboren. Tijdens zijn leven zou hij uitgroeien tot de meest bewonderde én meest gevreesde revolutionair van de 19e eeuw. Een bijna mythische persoon. Maar wie was Karl Marx nu werkelijk en wat drong er tijdens zijn leven over hem door in Westerwolde en Oldambt? Historicus Tjarko van Dijk onderzocht deze vraag in de voor hem gebruikelijke solide wijze. De directeur van het MOW, Obby Veenstra, eveneens historicus, deelt zijn bevindingen met het publiek.

Wie weet hier iets over te vertellen?


Ik stuur hier een portret dat waarschijnlijk is van Hebelina Potter (geboren 1822-Bellingwolde). De foto is gemaakt door de fotograaf Tijs in Vlagtwedde. Hebelina was mijn betovergrootmoeder. Ik heb nog zo’n foto –d.w.z. van een vrouw van ongeveer de zelfde leeftijd met de zelfde klederdracht, die is in Groningen genomen. Zijn er mensen die iets over klederdrachten weten en dit kunnen plaatsen, vooral in Westerwolde? En is het zwart vanwege rouw?

Ik ben erg benieuwd, Elly Engelkes.