Ter Apel – Post & Telegraafkantoor 1915
Beantwoorden
Groeten uit Bourtange
Prof.dr. Reinder Reinders over De atlas van Beckeringh
Een tot der laatste stoel bezet gebouw De Sprankel in Sellingen was vanmiddag weggelegd voor de heer Reinders, die er een zeer interessante lezing gaf over de kaarten van Theodorus Beckeringh voor de leden van de Historische Vereniging Westerwolde. Na afloop van de lezing was er gelegenheid tot het stellen van vragen waar ruimschoots gebruik van werd gemaakt.
Theodorus Beckeringh (1712-1790) was een jurist met grote belangstelling voor tekenen en cartografie. Rond 1750 vat hij het plan op om een nieuwe kaart van de provincie Groningen te maken die in 1781 wordt gedrukt. Het is een prachtige kaart met heldere weergave van de wegen, vaarwegen en vele wetenswaardigheden, zoals de borgen die rondom de kaart staan.
Dankzij ruim 200 bewaard gebleven schetskaarten en voorstudies volg je Beckeringh op de voet wanneer hij in het midden van de 18e eeuw Groningen in kaart brengt. De voorstudies bevatten een schat aan informatie die op de gedrukte kaart ontbreekt. Het deels onbekende kaartmateriaal geeft niet alleen een prachtig overzicht van de werkwijze van een enthousiast amateurcartograaf, maar ook van het 18e-eeuwse Groninger landschap. (bron:Groninger Archieven)
Hieronder nog een foto reportage van de geslaagde bijeenkomst:
En als verrassing bij het verlaten van de Sprankel nog een prachtig verlichte kerk in Sellingen
Uitnodiging ledenbijeenkomst 16 december 2017
Betreft: Uitnodiging ledenbijeenkomst
Geachte leden en andere belangstellenden,
Graag willen wij u hierbij uitnodigen voor de eerstvolgende ledenbijeenkomst van de Historische Vereniging Westerwolde op zaterdag 16 december a.s. in De Sprankel (Torenstraat 2) te Sellingen. De vergadering begint om 13.30 uur. Het bestuur stelt de volgende agenda voor:
- Opening, door de voorzitter.
- Vaststelling van de agenda.
- Ingekomen stukken en mededelingen, door de secretaris.
- Lezing van prof.dr. Reinder Reinders over De atlas van Beckeringh. Toelichting: de kaart van Theodorus Beckeringh uit 1781 toont op schitterende wijze het Groninger landschap in de 18e eeuw. Rond 1750 vat hij het plan op om een nieuwe kaart van de provincie Groningen te maken die in 1781 daadwerkelijk is gedrukt. Het is een fraaie kaart die door hem zelf is getekend en op vier grote koperplaten is gegraveerd. De rand van de kaart bestaat uit tekeningen van de voornaamste borgen en een aanzicht van de stad Groningen. In de lezing wordt uitgelegd hoe Beckeringh de provincie Groningen karteerde, waarbij extra aandacht wordt besteed aan Westerwolde. Voorbeelden van zijn kaarten zijn tijdens de lezing te bekijken. Prof. Reinders is archeoloog. Hij werkte als maritiem archeoloog in de IJsselmeerpolders (1974-1989) en was van 1989 tot 2006 hoogleraar archeologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 1976 heeft de leiding van het onderzoek van de Hellenistische stad Halos in Griekenland. Hij was hoofdauteur van de ‘Atlas van Beckeringh’ die in 2017 is verschenen.
- Pauze.
- Tweede deel van de lezing. Gelegenheid tot het stellen van vragen.
- Sluiting van de vergadering.
Het bestuur hoopt weer velen van u op 16 december a.s. te mogen begroeten. Neemt u gerust een gast mee!
Met vriendelijke groet,
namens het bestuur,
I. Middelkamp-Maarsingh, secretaris.
Veelersluis bij Veele – tegenwoordig Rolinbrug
De borgenkaart van Beckeringh
Theodorus Beckeringh
Zaterdag 16 december 2017 tijdens onze ledenvergadering in Gebouw De Sprankel, Torenstraat 11, Sellingen zal de heer Reinder Reinders spreken over de Atlas van Beckeringh. Ter toelichting op deze lezing ontvingen we van de heer Reinders dit artikel.
De borgenkaart van Beckeringh – Het Groninger landschap in de 18e eeuw
In de 18e eeuw zien we in Groningen grootschalige inpoldering langs de kust en veenontginning in het binnenland: een dynamisch cultuurlandschap dat onze aandacht ten volle verdient. Nieuwe dijken in het Lauwerszeegebied, langs de Waddenkust en in de Dollard veranderen de contouren van het gewest. In het Oldambt komt na het afgraven van het veen een agrarisch gebied tot ontwikkeling met nieuwe nederzettingen, infrastructuur, openbare gebouwen en andere voorzieningen. Ook krijgt de provincie Groningen in die tijd zijn grenzen nadat een aantal grenskwesties, voornamelijk in de veengebieden, zijn opgelost.
De kaart van Theodorus Beckeringh uit 1781 toont op schitterende wijze het Groninger landschap in de 18e eeuw. Rond 1750 vat hij het plan op om een nieuwe kaart van de provincie Groningen te maken die in 1781 daadwerkelijk is gedrukt. Het is een fraaie kaart die door hem zelf is getekend en op vier grote koperplaten is gegraveerd. De rand van de kaart bestaat uit tekeningen van de voornaamste borgen en een aanzicht van de stad Groningen.
De laatste jaren zijn schetsen en tekeningen te voorschijn gekomen die Beckeringh heeft gemaakt als voorstudies voor zijn kaart. Aan de hand van de schetskaarten is Beckeringh op de voet te volgen als hij in het midden van de 18e eeuw langs wegen en kanalen op pad gaat en het Groningse landschap karteert. Het beschikbare kaartmateriaal geeft een prachtig overzicht van de werkwijze van een enthousiast amateur cartograaf en bevat een schat aan informatie die op de gedrukte kaart ontbreekt.
Een grote verrassing was het bestaan van een grote handschriftkaart van de provincie Groningen uit 1767, zonder de rand met borgen; de voorloper van de gedrukte kaart uit 1781. Beckeringh heeft deze kaart opgedragen en aangeboden aan stadhouder Willem V. De kaart bevindt zich nu in de Archives nationales de la Marine te Parijs.
In de lezing wordt aandacht besteed aan de wijze waarop Beckeringh de provincie Groningen karteerde, met aandacht voor het gebied van Westerwolde. Voorbeelden van zijn kaarten zijn tijdens de lezing te bekijken.
Reinder Reinders is archeoloog. Hij werkte als maritiem archeoloog in de IJsselmeerpolders (1974-1989) en was van 1989 tot 2006 hoogleraar archeologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 1976 heeft de leiding van het onderzoek van de Hellenistische stad Halos in Griekenland. Hij was hoofdauteur van de ‘Atlas van Beckeringh’ die in 2017 is verschenen.
Vlagtwedde Jonker Landbouwwerktuigen
Zowel via Freerk Lukens als Richard Gerlofs kwam deze foto nog binnen van de eerder geplaatste panden. De foto staat ook afgedrukt in het boekje Vlagtwedde in Oude Ansichten(uitgave 1986) met de volgende omschrijving:
“Na opheffing van de tol heeft het tolhuis nog verschillende bewoners gekend, onder anderen het gezin Jonker, hier poserend met hun zoon Harm Jan R. Jonker, handelaar in landbouwwerktuigen, liet de zaak ernaast bouwen. Later verrees daarnaast nog een nieuw en groter magazijn, waarbij het eerste werd verbouwd tot woning. Na Jonker hebben zowel het oude tolhuis als de beide panden, door Jonker gebouwd, verschillende bewoners en gebruikers gekend. Thans is er de melkhandel van Kamps in gevestigd.”
En dan was er nog een foto bij van Richard Gerlofs waar bouwactiviteiten waren afgebeeld. Waarschijnlijk de verbouwing met het groter magazijn waar hier boven sprake van was, maar dat is niet helemaal duidelijk.
Sprekers gezocht, die iets kunnen vertellen over Westerwolde
De Historische Vereniging Westerwolde organiseert regelmatig lezingen over een bepaald onderwerp. Wij doen dat voor onze leden op de ledenbijeenkomsten, maar ook in samenwerking met het Museum de Oude Wolden(MOW) in Bellingwolde in de reeks historische lezingen in de maanden oktober en november. De onderwerpen kunnen erg variëren, maar hebben altijd wel op één of andere manier een link met Westerwolde. Voor het komend seizoen zijn wij op zoek naar mensen die ons iets willen vertellen over zo’n historisch Westerwolds onderwerp. De lezingen worden meestal verzorgd door middel van een PowerPoint presentatie, waarbij wij dan zorgen dat de benodigde apparatuur aanwezig is. Gezien ons budget kunnen we daar geen grote vergoedingen tegenover stellen, maar wel het aandachtig gehoor en enthousiasme van onze leden en andere belangstellenden.
Mocht u uw kennis met ons willen delen, dan kunt u dit melden via ons e-mail adres info@verenigingwesterwolde.nl, waarna wij met u contact op zullen nemen.
Reformatie, Oranje en Verlichting – Reformatiereis
In 2017 is het 500 jaar geleden dat de Wittenberger theologieprofessor dr. Maarten Luther 95 stellingen op de deur van de plaatselijke slotkapel sloeg.
Met een bus van Deiman uit Winschoten wordt een Reformatiereis naar Sachsen-Anhalt gemaakt van 23 t/m 27 april 2018. De reis staat onder leiding van historicus drs. Jochem Abbes (inhoud) en Ko Niemeijer (chauffeur en organisatie). Hoewel de reis niet door de Historische Vereniging Westerwolde wordt georganiseerd willen we toch via onze website onze leden en andere belangstellenden graag op deze reis attenderen.
Voor nadere informatie en het aanvragen van een aanmeldingsformulier kunt u bellen met Ko Niemeijer telefoon 0599-322352 of 06-13500941 of via e-mail niewolt@ziggo.nl.
Het volledige programma kunt u hier downloaden:
Programma Reformatiereis 2018
Oude foto’s Vlagtwedde – tolhuis en werkplaats Luth
Onderstaande foto’s kregen we toegestuurd door Richard Gerlofs met de omschrijving tolhuis en werkplaats Luth in Vlagtwedde. Wie kan er meer over vertellen?
